جولان قاچاقچیان پلیمر در مرزهای مشترک با عراق در سایه بی توجهی مسئولین/ بورس کالا مسیری هموار برای قاچاق محصولات پتروشیمی

پتروتحلیل-در حالی همچنان منابع معتبر خبری از قاچاق انواع محصولات پلیمری به خصوص پی وی سی، پلی اتیلن سنگین دورانی 3840 تبریز و شازند، پلی اتیلن سنگین فیلم 5110 آریا ساسول ، 7000F مهر و ایلام ، پلی اتیلن سنگین بادی BL3 ، پلی اتیلن سبک فیلم  و برخی از گریدهای پلی پروپیلن ها خبر می دهند، که هیچگونه نیرو و اراده قوی از سوی مسئولین مربوطه برای مقابله با قاچاق محصولات عرضه شده در بورس کالا برای کارخانجات داخلی وجود ندارد. 

در سال های اخیر همواره به دلیل افزایش نرخ ارز، قیمت محصولات داخلی ایران برای مشتریان و قاچاقچیان عراقی و داخلی جذابیت پیدا کرده و سو استفاده گران محصولات داخلی را از دلالانی که محصولات مذکور را از بورس کالای ایران خریداری کرده اند، عمدتا از مبدا تهران خریداری کرده و در انبارهای شورآباد ، اهواز و برخی دیگر از شهر ها ذخیره کرده تا در فرصت مناسب از مرزهای مشترک ایران و عراق خارج کنند. در گذشته و در سال 1398 عمده محصولات داخلی از سه مرز سومار، چذابه و شلمچه خارج می شد؛ لذا بازرسی مداوم از مرز های مزبور یک امر حیاتی است.

بعد از بحران کرونا و بسته شدن سه مرز مذکور قاچاقچیان این محصولات از فرصت به وجود آمده توسط افزایش شدید نرخ دلار استفاده کرده و حجم زیادی از محصولات را در انبارهای خود ذخیره کردند. بعد از بازگشایی مرز شلمچه در روز های یکشنبه و چهارشنبه قاچاقچیان در این دو روز محصولات خود را از مرز ها عبور می دهند. همچنین طبق شنیده ها در گذشته محصولات در طرف ایران ودر مرز از کامیون ایرانی تخلیه و روی کامیون عراقی بارگیری می شدند، ولی متاسفانه اخیرا کامیون ها در طرف عراق و در مرزها تخلیه و بارگیری مجدد می شوند و این کار را برای قاچاقچیان آسان تر از قبل کرده است.

قاچاقچیان چگونه به راحتی محصولات خود را از مرز ها عبور می دهند؟

در حال حاضر قاچاقچیان محصولات پتروشیمی اقدام به خرید قانونی و صادراتی محصولات پتروشیمی مورد نظر به میزان محدود می کنند، محصولات مذکور بارگیری شده و به مرز های مورد نظر ارسال می شوند و ترخیص کار مربوطه با استفاده از اسناد گمرکی محصولات قانونی(شامل پروانه گمرکی) به ازای هر یک کامیون محصول قانونی بین یک تا سه کامیون قاچاق را  هم از مرز عبور می دهند که معمولا سه کامیون است، زیرا هر سه کامیون ایرانی را در دو کامیون عراقی بارگیری می کنند و ترجیح می دهند که هیچ مقداری از محصول قاچاق در مرز باقی نماند. ترخیص کاران در این زمان سعی می کنند، خروج کالاهای قانونی و صادراتی مزبور را تا جای امکان در سیستم گمرکی مرز مربوطه ثبت نکنند؛ تا بلکه بتوانند از آن پروانه برای عبور دادن محموله های قاچاق بیشتری استفاده کنند. 

به تازگی قاچاقچیان از روش های جدید هم بهره برده اند و منابع معتبر خبر داده اند؛ که آن ها کیسه های 25 کیلویی PVC را در داخل کیسه های جامبوبگ بسته بندی می کنند و هر جامبوبگ محتوی  40 کیسه 25 کیلویی و جمعا به میزان یک تن بوده است. متاسفانه قاچاقچیان با این ترفند حتی موفق به عبور محموله های PVC از مرزهای معتبری مثل پرویز خان هم شده اند که در گذشته امکان عبور محموله های قاچاق از این مرز وجود نداشت. 

ولی در صورت بازگشایی تمامی مرزها باز هم پیش بینی می شود؛ سه مرز چذابه، شلمچه و سومار بیشترین حجم و آمار قاچاق را به خود اختصاص دهند. 

اثرات مخرب ادامه یافتن قاچاق محصولات پلیمری 

حال بعد از مشخص شدن نحوه انجام قاچاق محصولات داخلی که سهمیه کارخانجات داخلی ایران بوده و برای مصرف داخل است شرح داده شد ذکر نکاتی تلخ و اثرات بسیار بد ادامه یافتن این قاچاق شرح داده خواهد شد. 

در درجه اول می توان گفت، در صورت ادامه داشتن این قاچاق اولین گروهی که همچون گذشته متضرر خواهند شد؛ مصرف کنندگان و کارخانجات داخلی خواهند بود که این محصولات برای مصرف آن ها در بورس کالای ایران عرضه شده اند؛ زیرا دلالان در بورس کالای ایران رقابت های قیمتی بسیار بالایی را انجام داده و حجم بالایی از محصولات را خریداری کرده و اجازه خرید به مصرف کننده واقعی را به آسانی نمی دهند. در نتیجه اولین آسیب جدی متوجه  مصرف کنندگان داخلی می شود. متاسفانه فقط جیب قاچاقچیان و ترخیص کارانی که این اقدام را انجام می دهند، به قیمت آسیب جدی به صنایع تکمیلی کشور پر می شود. 

در در جه دوم آسیب بزرگتری در سطح اقتصاد کلان متوجه کشور خواهد شد، که متاسفانه دولت و نهادهای مسئول به این اتفاق بی توجه هستند، غافل از اینکه اقتصاد کشور ضربه بسیار بدی از این موضوع خواهد خورد، بدین شکل که در صورت فروش قانونی محصولات پتروشیمی به تاجران عراقی آنها به پتروشیمی های ایران به طور رسمی ارز پرداخت می کنند و برای کشور ارزآوری داشته و اینگونه برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور ضروری است.

زمانی که محصولات قاچاق به صورت ریالی فروخته می شود ، نه تنها ارزی به کشور وارد نمی شود، بلکه در مقابل قیمت های نابرابر و خیلی ارزان کالاهای قاچاق توان رقابت قیمتی را از تاجرانی که محصولات خود را به صورت قانونی خریداری کرده اند؛گرفته و در نتیجه آن ها متضرر خواهند شد. 

ادامه داشتن این موضوع دو گزینه را پیش روی این تاجران قرار می دهد، یا آن ها نیز به قاچاق روی بیاورند و تنها تناژ محدودی را به صورت قانونی و تنها برای استفاده از آن در جهت عبور دادن محموله های قاچاق خریداری کنند و یا به دلیل عدم توان رقابت با قاچاقچیان به طور موقت فعالیت خود را متوقف کنند،که به کشور ما هم از نظر ارزی لطمه و ارد خواهد شد.  

متاسفانه در هفته های اخیر برخی از تاجران عراقی که به صورت قانونی محموله های خود را از ایران خریداری می کنند؛ خبر از ورود محموله های زیاد پلی اتیلن سنگین دورانی 3840 تبریز و شازند، پلی اتیلن سنگین بادی BL3 و پلی اتیلن سنگین فیلم 5110 آریاساسول به خصوص از مرز شلمچه می دهند، که بازار آن ها را دچار چالش کرده است و آن ها نگران ادامه یافتن این روند و گسترش شدید آن پس از بازگشایی مرز های چذابه و سومار هستند.  

به نظر می رسد نحوه مقابله با این حجم قاچاق کار سختی نیست، یک راه حل این است که نهاد های مسئول کافی است؛محموله های قانونی ارسالی از پتروشیمی های مختلف در روز های یکشنبه و چهارشنبه به مقصد مرزهایی همچون شلمچه، چذابه و سومار را رصد کرده  و با کنترل مرزها از عبور کامیون های قاچاق در کنار محموله های صادراتی جلوگیری کنند.

به نظر می رسد کافی است، تنها یک کامیون محموله قاچاق در هر کدام از مرزهای مذکور کشف و ضبط شود و بدون شک سایر قاچاقچیان نیز از ترس گرفتار شدن مجبور خواهند شد؛فعالیت غیر قانونی خود را متوقف کنند. متاسفانه در سال های اخیر نبود نظارت کافی بر فعالیت مرزها سبب شده است، که این افراد سود جو روز به روز پول و سرمایه بیشتری را به قیمت ضربه زدن به اقتصاد کشور به دست بیاورند که عدم مقابله جدی با آن ها نکته بسیار قابل تاملی است.