ریسک هایی که پتروشیمی های جدید و در انتظار افتتاح را تهدید می کند

پتروتحلیل- تنها تولید کننده استایرن در ایران، پتروشیمی پارس است که ۶۰۰ هزار تن ظرفیت اسمی سالانه دارد، اما در اوج تولید و در چهار سال گذشته  توانسته ۵۴۰ هزار تن استایرن تولید کند و این یعنی وضعیت استایرن از بوتادین هم بدتر است! 

این در حالی است که با راه اندازی ۲ طرح (پادجم و صدف) و پلی استایرن دالاهو پیش بینی می شود تقاضای استایرن در بازار داخلی به بیش از ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار تن در سال برسد که ناترازی حداقل ۲۰۰ هزار تنی را ایجاد خواهد کرد! 

در همین حال پتروشیمی جم که یکی از تولیدکنندگان بوتادین در ایران است، در حال حاضر مجبور به فروش مازاد بوتادین به صورت صادرات است؛ چرا که فعلا خریدار داخلی نداریم. گزارش ماهانه پتروشیمی جم نشان می دهد که پتروشیمی جم در مرداد ماه ۱۱.۳۹۹ هزار تن بوتادین تولید داشته است و در مرداد ماه با توجه به نرخ‌های بالا از موجودی فروش داشته است.

۱۱.۴۴۲ صادرات بوتادین با نرخ ۸۴.۹ میلیون تومانی به ازای هر تن و ۳.۵۲۱ تن با نرخ ۵۵.۷ میلیون تومان داخلی به فروش رسانده است.

در مجموع پتروشیمی جم موفق به تولید ۵۴.۴۷۶ تن بوتادین در پنج ماهه سال جاری شده است که در مقایسه با تولید ۵۱.۳۰۸ تنی در پنج ماه ابتدایی سال گذشته رشد ۶٪ داشته است. 

فروش شرکت نیز در پنج ماهه به ۵۲.۰۶۶ تن رسیده است که از این میان ۱۶.۱۹۰ تن از آن داخلی و با میانگین نرخ ۵۲.۱ میلیون تومانی و ۳۵.۸۷۶ تن از آن صادرات و با میانگین نرخ ۶۹.۵ میلیون تومانی بوده است.

با این حال با راه اندازی پلیمر پادجم که زیرمجموعه جم و مصرف کننده بوتادین است و همچنین پتروشیمی صدف خلیج فارس که تولیدکننده SBR است؛ به احتمال زیاد بازار داخلی کشور شدیدا با کمبود بوتادین و استایرن مواجه خواهد شد و باید دید برنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای گذر از بحران چیست؟

کارنامه تولیدکنندگان ایرانی بوتادین 

نگاهی به کل ظرفیت اسمی تولید بوتادین در کشور حکایت از ۲۳۶ هزار تن تولید به طور سالانه دارد؛ جم (عسلویه) ۱۱۵ هزار تن، امیرکبیر و بندرامام (ماهشهر) به ترتیب ۵۱ و ۲۶ هزار تن، پتروشیمی تبریز ۱۷ هزار تن و پتروشیمی شازند ۲۷ هزار تن. اما در اوج تولید در سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲، تولید بوتادین در جم تقریبا نصف ظرفیت اسمی کشور و حدود ۱۰۶ هزار تن بوده است. امیر کبیر هم در اوج تولید و در ۲ سال گذشته بیشتر از ۳۶ هزار تن نتوانسته تولید کند و تنها به عنوان مثال، پتروشیمی صدف خلیج فارس که قرار است ۱۳۶ هزار تن SBR تولید کند (ظرفیت اسمی) به تنهایی و به طور سالانه ۸۴ هزار تن بوتادین به عنوان خوراک نیاز دارد. همچنین پلیمر پادجم هم نیازمند ۵۴ هزار تن خوراک بوتادین است. 

در همین حال با فروش ۳۰ درصد سهام پترول به پتروشیمی تندگویان برای تجهیز منابع راه اندازی پتروشیمی صدف، به نظر می رسد که هلدینگ خلیج فارس پس از سالها در فکر راه اندازی این مجتمع است، برای این پلنت حدودا ۱۵۰ میلیون دلار هزینه شده است و پیش بینی می شود تا سال آینده راه اندازی شود، همچنین با روی مدار آمدن فاز دوم و سوم پادجم و طرح دالاهو که ۱۱۰ تن تقاضای استایرن خواهد داشت، شاهد تقاضای بوتادین و استایرن خواهیم بود و پتروشیمی هایی که در پایین زنجیره ارزش این دو محصول هستند؛ تولیدکننده های ABS، SBR و پلی استایرن مجبورند با ناترازی خوراک خود روبه رو می شوند.