شرکت TankerTrackers.com تخمین می زند که ایران در ماه گذشته روزانه 1/5میلیون بشکه نفت خام و فرآورده صادر کرده است/ مقصد اصلی نفت ایران؟

پتروتحلیل-با تغییر ریاست جمهوری آمریکا، و بهبود تقاضای بازار جهانی از پاندمی و حتی با وجود تحریم ها، ایران با افزایش فشار به بازار، به دنبال بازگشت به میزان های گذشته است. 

براساس تخمین های اولیه، احتمال میرود ایران در یک ماه گذشته میزانی حدود 800000 تا 1 میلیون بشکه در روز به همراه فرآورده، عمدتا به چین صادر کرده باشد. براساس داده های صنایع و منابع کشتیرانی، این میزان نسبت به سال گذشته با وجود تحریم ها که صادارت برخی ماه ها را به 500000 بشکه در روز رسانده بود، افزایش چشمگیری داشته است.

اما این مسیر تا پایان تحریم ها که این اجازه را به ایران بدهد تا صادارت خود را به میزان ظرفیت کلی 2/6 میلیون بشکه در روز برساند، همچنان پیچیده است.  

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا گفت، ایران باید میزان غنی سازی خود را به سطوح مشخص شده در قرارداد هسته ای بازگرداند، درحالی که مقامات تهران گفتند، واشنگتن باید نیت خوب خود را با برداشتن تحریم هایی که به طور مجدد در سال 2018 و بعد از خروج دولت دونالد ترامپ از توافق  هسته ای اعمال شد، نشان دهد.

تولیدات نفت خام ایران از ماه نوامبر و پس از انتخابات آمریکا با روند ثابتی افزایش یافته است. طبق داده های پلتز، ایران در ماه ژانویه، روزانه 2/14 میلیون بشکه نفت استخراج کرد، که از نوامبر 2019 بی سابقه بوده است.

براساس داده های پلتز، احتمال میرود این روند با نزدیکی به ایام نوروز در اواخر ماه مارس افزایش یابد. 

دولت اخیرا دستور داد که تولیدات به خصوص در آزادگان غرب و میدان های نفتی غرب کارون افزایش یابد. ظرفیت های تولید نفت خام ایران قبل از تحریم ها در حدود 4 میلیون بشکه در روز بود. 

سارا وخشوری رئیس شرکت اس وی بی گفت: «میدان های نفتی ایران و شرکت های تولیدی داخلی کشور دستور گرفته اند تا طبق برنامه ریزی تولیدات خود را افزایش دهند. اگر محدودیت های صادارتی کمتر شود و ایران بتواند به تدریج صادارت خود را افزایش دهد، میتوان پیش بینی کرد که صادرات ایران در ماه های آتی به تدریج و به طور ماهانه بین 120000 تا 150000 بشکه در روز افزایش یابد.»

تحلیلگران پلتز گفتند که، آمریکا و ایران میتوانند بین 1 تا 3 ماه آینده به توافقی دست پیدا کنند یا توافق هسته ای قبلی یا همان برجام را بازیابی کنند، و همزمان عرضه نفت خام بین ماه های فوریه و دسامبر میتواند تا 1 میلیون بشکه در روز افزایش یابد.

استراتژی های خلاقانه

تحریم های آمریکا که شدیدا خریداران نفت ایران را مجازات کرده و آن ها را در لیست سیاه قرار داده و از سیستم مالی آمریکا محروم میکند، ایران را در یافتن خروجی هایی، عمدتا برای نفت سنگین ترش خود خلاق کرده است. 

تخمین میزان دقیق نفت خام ایران و فرآورده های آن بسیار سخت شده است، زیرا تعدادی از شرکت های نفت داخلی، ماهواره های مسیریابی خود را خاموش کرده تا محموله های خود را پنهان کنند.

بعد از اعمال مجدد تحریم ها، مقامات ایرانی هیچ گونه اطلاعاتی را در مورد تولیدات نفت خام و یا صادارت آن افشا نکردند. 

شرکت تحقیقاتی TankerTrackers.com که جریان جهانی نفت خام را از نزدیک دنبال میکند، تخمین میزند که ایران در ماه گذشته روزانه 1/5میلیون بشکه نفت خام و فرآورده صادر کرده، که در مقایسه با میانگین سال 2020 با میزان 916000 بشکه در روز، افزایش چشمگیری داشته است. 

سمیر مدنی بنیانگذار شرکت Tanker Trackers گفت: «در طی چند ماه گذشته، شاهد معاملات ایران به صورت ذخایر در جریان و تحویل ساحلی بوده ایم. با توجه به اینکه ظرفیت صادرات ایران بسیار بیشتر از تخمین هاست، هر گونه تحریم از سوی دولت بایدن به معنای فرصتی برای ایران است تا به رویه فعلی خود ادامه دهد.»

از سوی دیگر، شرکت اطلاعاتی Kpler، در گزارشی که اخیرا ارائه داد صادرات نفت خام ایران در ژانویه را چیزی کمتر از 550000 بشکه در روز برآورد کرد، اگرچه آن ها در این گزارش عنوان داشتند که بعد از دنبال کردن کشتی های ایرانی که فرستنده های صوتی خود را خاموش کرده اند، احتمالا این رقم افزایش خواهد یافت.

وخشوری تخمین زد صادارت نفت خامی که به شمال انجام شده چیزی در حدود 800000 بشکه در روز است، در حالی که منبع دیگری که به شرط عدم ذکر نام با پلتز صحبت کرد، اشاره به حجمی در حدود 840000 بشکه در روز داشت.

ایران همچنین از شیوه انتقال کشتی به کشتی در بندر های خلیج فارس و بخش هایی از جنوب شرق آسیا حدود مالزی و اندونزی بهره میبرد.

نفت خام ایران با استفاده از کشتی های سوخت رسان به این مناطق فرستاده شده و سپس به کشتی های کوچکتری انتقال داده میشود که نام ایران را به عنوان منبع ارسالی عنوان نمیکنند.

بازپس گیری سهم بازار

طبق گفته منابع، چین که درگیر تنش تجاری با آمریکا است، خریدار اصلی این محموله های مبدل میباشد، زیرا از شرایط نامناسب بازار جهانی نفت بهره برد و احتمالا تخفیفاتی نیز از ایران میگیرد. 

طبق گفته منابع، دیگر خریداران شامل سوریه و ونزوئلا هستند، که تحت تحریم های سنگین آمریکا قرار دارند و بنزین و فرآورده های نفتی پارس جنوبی ایران را وارد میکنند.

شبیه به اکثر کشور هایی که اقدامات قرنطینه ای اعمال کردند، ایران نیز شاهد افت مصرف داخلی نفت خام در سال 2020 بود، که آن ها را قادر ساخت تا نفت خام و فرآورده های بیشتری را صادر کنند. مدنی گفت: «آن ها این کار را بدون نیاز به افزایش تولیدات انجام دادند.»

ادامه خرید چینی ها بر گرید های نفت خام رقابتی همچون مدیوم جدید بصره عراق و مدیوم عربستان صعودی تاثیر گذار خواهد بود. 

ایران، عراق و عربستان همگی اعضای اوپک هستند، اگرچه از آنجایی که ایران تحت تحریم میباشد، از کاهش تولیدات سنگین این سازمان معاف بود. 

اگر اوپک و هم پیمانانش، شامل روسیه، در جهت بهبود اقتصاد جهانی تولیدات خود را طبق انتظار کاهش دهند، ایران با رقابت بیشتری در بازار مواجه خواهد بود. 

امارات متحده، روسیه، عربستان سعودی، عراق، کویت، عمان، مکزیک، اکوادور و کلمبیا همگی کشور هایی هستند که از کاهش صادرات ایران بهره مند شدند، زیرا تولیدات نفت خام آن ها مشابه ایران است.

نفت خام ایران عمدتا سنگین و مدیوم، اما ترش و با سولفور بالا است، و به طور گسترده توسط پالایشگاه های ترکیبی استفاده میشود. وقتی که پالایش میشود، حجم بالایی از نفت گاز و نفت کوره را داراست. 

چین، هند، ژاپن و کره جنوبی، که حجم عظیمی از پالایش های منطقه آسیا را انجام میدهند، در کنار ترکیه و اروپا خریدار اصلی این نوع نفت هستند. 

مترجم: مهدی کائینی