نفت ایران در چین چگونه استفاده می شود؟

پتروتحلیل-واردات نفت خام چین از ایران از آوریل سال جاری به دنبال رکوردگیری جریان نفت خام روسیه به این کشور به شدت افزایش یافته است. گروه جدیدی از خریداران چینی، شامل پالایشگاه‌های دولتی و پالایشگاه‌های خصوصی بزرگ‌تر که هنوز در استفاده از نفت تحریم‌شده ایران محتاط هستند، واردات نفت خام روسیه را در سه ماهه اول افزایش داده‌اند. این امر، همراه با رقابت شدید پالایشگاه‌های هندی، عرضه روسیه به پالایشگاه‌های خصوصی کوچکتر(مینی پالایشگاهها) را که به طور سنتی خریداران اصلی نفت خام مخلوط خاور دور روسیه هستند، کاهش داده است. در نتیجه، مینی پالایشگاهها‌ به نفت خام ایران با تخفیف بیشتر روی آوردند تا هزینه‌های خوراک خود را کاهش دهند و حاشیه‌های پالایشی را افزایش دهند.

در سال جاری، در کنار نفت خام سبک/سنگین ایران که از دیرباز مورد پسند مینی پالایشگاهها‌ قرار داشت، سایر نفت‌های ایران از جمله میعانات گازی، نفت خام فوق سنگین و نفت کوره باقیمانده نیز در چین تخلیه شد. این بشکه‌ها معمولاً قبل از رسیدن به بنادر چین مخلوط می‌شوند تا به عنوان خوراک غیرخام مانند مخلوط قیر و سایر نفت‌های سنگین برای دور زدن سهمیه‌های واردات خام وارد شوند. تخفیف در چنین بشکه‌هایی نیز به اندازه‌ای بود که بتواند مالیات وارداتی را که بر این دسته‌های غیرخام وضع می‌شود، جبران کند.

واردات نفت خام و نفت کوره ایران در یک ماه سپتامبر به 1.2 میلیون بشکه در روز رسید، درست کمتر از رکورد ماه اوت، در حالی که حجم واردات به استان شاندونگ به بالاترین حد سال تا به امروز رسید. حدود 85 درصد از بشکه‌های وارداتی ایران از سال جاری تاکنون به استان شاندونگ تخلیه شده است، در حالی که بقیه بشکه‌ها به انبارهای تجاری در سراسر کشور رفته و متعاقباً از طریق زمین یا تجارت دریایی درون کشوری به خریداران نهایی تحویل داده شده است.

واردات نفت خام بالا، موجودی های بالا، اما مصرف کنندگان نهایی چه کسانی هستند؟

واردات نفت خام و ظرفیت پالایش چین تا حد زیادی در سال جاری پس از همه گیری بهبود یافته است، اما عملکرد پالایش بین بخش دولتی و بخش خصوصی متفاوت است. تولید نفت خام شرکت های بزرگ نفتی نسبت به سه ماهه سوم افزایش یافته است و در سپتامبر به بالاترین حد خود در سه سال اخیر رسیده است، زیرا سهمیه های صادراتی محصولات جدید باعث افزایش تولید شده است، در حالی که نرخ تولید مینی پالایشگاهها از ژوئن پایین تر از استانداردهای فصلی باقی مانده است و تنها در سپتامبر شروع به افزایش کرد.

مینی پالایشگاههای شاندونگ بدون سهمیه واردات کافی نفت خام، از آوریل در واردات مواد اولیه از بازار دریا و تحویل خارج از مخزن با چالش‌هایی مواجه بودند که منجر به ذخیره بیش از حد در انبارهای نفت خشکی شاندونگ شد که در پایان جولای به بالاترین حد خود رسید.

داده‌های جریان و موجودی Vortexa همچنین تخلیه بشکه‌های ایرانی در مخازن تجاری خارج از شاندونگ را در آوریل تا ژوئیه امسال ثبت می‌کند، زیرا مینی پالایشگاه‌ها و تاجران بشکه‌های نقدی‌ را در مخازن تجاری (پیوند شده) در سایر مراکز ذخیره سازی در سراسر کشور ذخیره می‌کردند، در بحبوحه ممنوعیت واردات مخلوط قیر– یک عیار غیرخام که معمولاً مینی پالایشگاه‌ها برای واردات روغن‌های سنگین ونزوئلا استفاده می‌کنند. هیچ یک از این مخازن متعلق به پالایشگاه‌های دولتی - که ذخایر استراتژیک کشور را نیز اداره می‌کنند - نیست و بارگیری‌های دریایی داخل کشور از این پایانه‌های مخازن به بنادر شاندونگ نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان نهایی تمام نفت ایران مینی پالایشگاه‌ها بوده‌اند. ذخیره‌سازی SPR چین در این مدت اضافه شد که در محدوده هنجارهای تاریخی قرار داشت.

چین مجدداً اجازه واردات غیرخام را می‌دهد، سازشی با هدف تولید ناخالص داخلی‌اش؟

مقامات چینی اخیراً مجموعه‌ای از مشوق‌ها را برای تشویق مینی پالایشگاه‌ها به افزایش نرخ بهره در نظر گرفته‌اند. اینها شامل صدور زودهنگام سومین دسته سهمیه واردات خام، اجازه مجدد واردات مخلوط قیر تحت شرایط خاص و اجازه واردات برخی بشکه های ایرانی که مشخصات مخلوط قیر را ندارند به عنوان سایر نفت سنگین وارد می شود.

این امر فشار موجودی در بنادر شاندونگ را کاهش داده و به مینی پالایشگاه‌ها اجازه می‌دهد تا نرخ‌های عملیاتی خود را افزایش دهند، زیرا حاشیه‌های پردازش مواد اولیه با تخفیف زیاد برای تولید بنزین و گازوئیل در کنار قیر خوب است. با این حال، این نگرانی را مطرح می‌کند که بسیاری از ظرفیت‌های قدیمی، ناکارآمد و غیرفعال پالایشی اکنون به حالت آنلاین باز می‌گردند و هدف اصلی مکانیسم سهمیه‌بندی واردات نفت خام را شکست می‌دهند. به منظور حذف تدریجی ظرفیت‌های پالایشی ناکارآمد و تحت کنترل نگه‌داشتن واردات نفت خام مینی پالایشگاه‌ها، چین ممکن است چهارمین دسته از سهمیه‌های واردات نفت خام را که حدود 13 میلیون تن برای سال 2023 برآورد می‌شود، در پایان سپتامبر یا اوایل اکتبر به صورت انتخابی آزاد کند. واردات غیرخام ممکن است تا آن زمان دوباره تشدید شود، که ممکن است تقاضای نفت چین برای ایران را نیز محدود کند.

ذخایر ثابت در 6 تا 7 هفته گذشته افزایش یافته و افزایش سریع شناورهای ایرانی در OPL سنگاپور هم‌اکنون به تمایل مینی پالایشگاه‌ها برای واردات تازه از ایران از طریق دریا اشاره دارد.