زیر و بم قیر در سالی که گذشت

پتروتحلیل- سال گذشته با توجه نوسانات قیمت نفت، بازار قیر دوران خوبی را پشت سر نگذاشت؛ اما امید می رود با شروع سال جدید و فصل گرما رونق به بازار قیر روی خوش نشان دهد. سال گذشته عواملی در کاهش قیمت نفت موثر بودند که به برخی از آنها اشاره می شود:

عرضه و تقاضا

قیمت نفت در حال حاضر بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود، بنابر این هنوز شرکت های بزرگ نفتی هستند که مستقیما در تعین قیمت نفت اثر گذارند و همچنین کشور هایی که با تغییر دادن عرضه قدرت زیادی در تغییر قیمت نفت دارند و بر این محصول اثر مستقیم می گذارند.

بازگشت لیبی

کشور لیبی بیش از ۲۰۰ هزار بشکه در روز تولید نفت داشته است که با افزایش آن در ماه سپتامبر به ۹۰۰ هزار بشکه در روز عرضه را در بازار بالا برده است ، انتظار می رود تولید این کشور به ۱٫۵میلیون بشکه در روز برسد .

داعش

ورود داعش به منطقه و اینکه این گروه تروریستی بدون هیچگونه دخالتی در تولید نفت، دارای یک منبع نفت رایگان هستند و بدون در نظر گرفتن قیمت واقعی نفت، آن را به فروش می رسانند.

نمودار زیر روند کاهش قیمت نفت در سبد های اوپک و برنت را نشان می دهد:

اما این روزها سه عامل بر قیمت نفت تاثیرگذار است. نخستین موضوع حمله نظامی عربستان به یمن که طی روزهای اخیر باعث افزایش قیمت شده است. به نظر می رسد که درگیری‌ها در یمن می‌تواند تاثیر کمتری در عرضه نفت کشورها داشته باشد چرا که این کشور سهم زیادی در صادرات ندارد. یمن روزانه حدود ۱۴۵ هزار بشکه نفت صادر می‌کند.

همچنین در این رابطه نگرانی بازار نفت، احتمال بسته شدن تنگه باب‌المندب در یمن است که روزانه ۳٫۸ میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور می‌کند اما تحلیل‌گران معتقدند تانکرها می‌توانند مسیر آبی دیگری را به مقاصد خود انتخاب کنند. اما موضوع دیگری که طی روزهای اخیر بر قیمت نفت تاثیرگذار بوده توافق مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ در لوزان سوئیس است، با وجود ذخیره ۳۰ میلیون بشکه نفت توسط ایران روی آب‌های منطقه، میزان صادرات نفت می‌تواند با سرعت بیشتری انجام شود به همین دلیل افزایش صادرات و کاهش قیمت نفت قبل از نیمه دوم امسال بعید به نظر می‌رسد.

با توجه به دلایل ذکر شده ، تغییردر قیمت قیر بدون دلیل نخواهد بود. قیر ماده ایی است که رابطه بسیار مستقیم با قیمت نفت دارد و دلیل آن نوع تولید و فرآوری آن است، به این صورت که وکیوم باتوم که ماده اولیه تولید قیر است از ته مانده برج تقطیر در پالایشگاه های نفت گرفته می شود و بدون هیچ گونه سوبسیتی در بورس کالا عرضه می شود. بدین ترتیب قیمت آن کاملا وابسته به قیمت نفت است .

از این رو قیرصادراتی عرضه شده در بورس کالای ایران در سال ۹۳ دارای نوسانات زیادی بود و به طور مثال قیر ۶۰۷۰ نفت جی در تاریخ ۲۴ اسفند با قیمت ۳۲۱ دلار مبادله شد، اما همان قیر در سال ۹۲ در تاریخ ۵ اسفند با قیمت ۵۰۸ دلار مبادله شد. با توجه به آمار قیمتی یاد شده این کاهش قیمت ۱۸۷ دلاری به کاهش بی سابقه نفت و کاهش تقاضای قیر ایران وابسته است و یکی از دلایل اصلی کاهش تقاضا را می توان به بی کیفیت بودن بعضی قیر های صادراتی به کشور های دیگر و از بین بردن بازار قیر ایران در آن کشور ها مانند تانزانیا ، ترکیه و چین نام برد. یکی دیگر از دلیل کاهش تقاضا نیز ورود داعش به منطقه مخصوصا عراق است.

نمودار زیر روند فروش قیر صادراتی نفت جی و پاسارگاد را نشان می دهد:

از این رو پیش بینی می شود اگر پیش نویس تفاهم نامه بدون مشکل پیش برود، بازار خوبی در انتظار صنعت قیرسازی در ایران باشد. چراغ سبز کشور های همسایه برای واردات قیر ایران و حل فصل مشکل تسویه و پرداخت پول می تواند در توسعه و رونق این صنعت گرانبها تاثیر گذار باشد.

سامان منتظری (کارشناس فرآورده های نفتی کارگزاری مهر آفرین)