مدیریت «گرید» و اورهال دوره ای پتروشیمی ها
پتروتحلیل- در کشورهایی مثل چین، کره جنوبی و حتی عربستان، زمان هایی که مجتمع قصد تعطیلی یکی از خطوط خود را به دلیل تعمیر و نگهداری دارد از یک ماه یا دو هفته زودتر فعالان بازار را از آن دوره منظمی که هرساله پشت سر می گذارد، مطلع می کند تا مصرف کنندگان آن ماده خاص بتوانند به درستی در جهت تامین نیاز خود برنامه ریزی کنند و کالای مورد نیاز خود را از سایر مجتمع های داخلی و یا خارجی تامین کنند و در جهت تولیدات و ایفای تعهدات خود به مشکل نخورند.
به گزارش «پتروتحلیل»، مثلا در ماه آوریل یک مجتمع بزرگ در زمینه تولید پلی اتیلن سبک خطی قصد داشت برای تعمیر و نگهداری تعطیل شود و به دلیل اعلام پیش از موعد این برنامه بود که خریداران چینی یک ماه زودتر از شروع تعطیلی واحد چینی بخش زیادی از مواد مورد نیاز خود را از کشوری مثل ایران خریداری کردند تا با مشکل کمبود مواد اولیه مواجه نباشند، این اقدام کمکی به تولیدکنندگان چینی در جهت حفظ سهم بازار داخلی و خارجی خود است که به خوبی توسط مسئولین صنعت این کشور صورت می گیرد.
در بعضی از مواقع یک مجتمع به طور ناخواسته و به دلایل فنی از خط خارج می شود که این نوع از اورهال ها از عهده همه خارج است و به صورت کاملا ناخواسته اتفاق می افتد، مثلا در سال ۱۳۹۳ بود که پتروشیمی شازند در ایران از خط خارج شد و به مدت چند ماه خارج از سرویس بود و خریداران محصولات این مجتمع را با مشکل مواجه کرد، ولی نمی توان ایرادی را در اینجا به این مجتمع وارد کرد چون کاملا ناخواسته اتفاق افتاده بود، از طرفی می توانست اطلاع رسانی بهتری در این مورد به بازار صورت گیرد هر چند که پتروشیمی شازند به مشتریان به صورت خصوصی اطلاع رسانی کرده بود.
در کشوری مثل عربستان در اواخر ماه آوریل بود که شرکت ملی پتروشیمی این کشور نیز از اورهال شدن خط تولید پلی اتیلن سبک خطی در یکی از پتروشیمی های این کشور خبر داد که خود اقدام بسیار تاثیرگذاری بر روند قیمت آتی این کالا در بازارهای جنوب و جنوب شرق آسیا بود، یا زمانی را باید به یاد آورد که سابیک اعلام کرد که خط تولید پلی پروپیلن نساجی خود را در ماه مارس به مدت بیست روز تعطیل خواهد کرد و همین خبر باعث شد که قیمت این محصول در بازارهای جنوب آسیا نوسانی ۱۳۰ دلاری را در یک هفته تجربه کند.
در همین حال بحث مدیریت گرید و توجه به نیازهای بازار داخلی در درجه اول و جذابیت محصولات در سایر کشورهای هدف در درجه دوم بحث بسیار مهمی است. زیرا در کشوری مثل چین و ایران که دارای مجتمع های پتروشیمی هستند، باید در درجه اول گریدهایی را تولید کنند که بازار در آن برهه خاص به آن شدیدا نیازمند است، که ممکن است به دلیل فصل مصرف آن کالا باشد، نه اینکه بیشتر به دنبال اهداف صادراتی و سود خود به تنهایی باشند، در بحث عرضه ها نباید سلیقه ای عمل کرد و هر کالایی را که فقط و فقط دارای حاشیه ی سود مناسبی است را تولید کرد و باید به منافع ملی و صنایع تکمیلی کشور که نقش قابل توجهی را در GNP کشور دارند نیز توجه شود تا اقتصاد بتواند رشد یابد.
همانطور که مشخص است صنایع تکمیلی و پتروشیمی ها به شدت به هم وابسته هستند و دارای روابطی دوطرفه هستند، در زمانی که اقتصاد دارای رکود است و نقدینگی به شدت کم است باید پتروشیمی ها دست صنایع تکمیلی را بگیرند و آن ها در قالب تنوع گرید های تولیدی و به خصوص فروش به صورت اعتباری حمایت کنند تا همگی با هم آن رکود را پشت سر بگذارند و در روزهای خوب بازار نیز صنایع تکمیلی به خریدهای زیاد خود از پتروشیمی ها ادامه خواهند داد، ولی زمانی که یک گروه خاص مثل پتروشیمی ها فقط به منافع خود توجه کنند و به نیاز های صنایع تکمیلی توجه نکنند، صنایع تکمیلی که از شکنندگی بسیار بیشتری به نسبت با پتروشیمی ها برخوردارند به شدت آسیب خواهند دید و ممکن است بسیاری از واحد های تولیدی به سمت تعطیلی پیش بروند، به عنوان مثال در حال حاضر گریدهایی مثل پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۰۳۰ و یا ۵۶۲۰ به شدت مورد نیاز بازار است ولی به دلایلی چون هزینه بردار بودن، فعال کردن خطوط تولید آنها و یا کم بودن حاشیه سود آن ها پتروشیمی ها تمایلی به تغییر خطوط خود و تولید این محصولات را ندارند و کار به جایی می رسد که کالای ۵۰۰۰ تومانی را به قیمت ۷۵۰۰ تومان به تولیدکننده نهایی می فروشند و تولیدکنندگان دچار آسیب های بعضا جبران ناپذیری می شوند.
یا کالای پلی پروپیلن شیمیایی با MFR بالا ۳۵ نیز در ایران به سختی تولید می شود، ولی خیلی از تولیدکنندگان به این محصول نیاز دارند، بحث مدیریت گریدهای تولیدی در حوزه پلیمر در ایران به شدت ضعیف است و در تولیدات اصلا به نیاز صنایع تکمیلی توجهی نمی شود و بیشتر سود ده بودن محصول تولیدی برای مجتمع پتروشیمی مهم است.
مثلا اگر در کشوری مثل ترکیه تقاضا برای یک کالای خاص زیاد باشد مجتمع های داخلی برای حفظ مشتریان خارجی خود و یا جذب مشتری خارجی جدید حاضر هستند که کالای مورد نیاز داخل را متوقف کرده و به تولید آن کالای جذاب برای خارجی ها بپردازند و اینگونه می شود که بعد از افزایش قیمت های پایه در یک زمان خاص، بحث کمبود عرضه ها نیز افزایش قیمت ها را تشدید می کند و بازار به شدت و در مورد گریدهای خاصی ملتهب می شود، بعضی اوقات مشاهده می شود که یک مجتمع خاص از یک محصول تولیدات زیادی انجام داده است و انبارهایش به شدت پر است و همین امر باعث می شود که کالایش با جذابیت کمی مواجه شده و وارد معاملات مچینگ شود در اینجور مواقع مجتمع به جای پیدا کردن دلیل کم بودن تقاضا و کمک در جهت رفع آن به طرقی مثل فروش اعتباری بدون بهره و ... از تکنیک عرضه قطره چکانی استفاده می کند و بازار را با این فرض که موجودی انبار آن مجتمع کاهش یافته و یا دیگر قصد تولید ندارد ملتهب می کند و کالای خود را با رقابت قیمتی به فروش می رساند.
رانت اطلاعاتی اورهال ها و سودهای کلان
به گزارش «پتروتحلیل»، در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ بود که بعد از اعتراض های مکرر تولیدکنندگان مبنی بر اینکه در زمان اورهال دلالان زودتر از سایر فعالان بازار از موضوع باخبر شده و تمام بار را با نقدینگی قابل توجهی که در اختیار دارند خریداری می کنند و تولیدکننده فقط زمانی از موضوع با خبر می شود که آن پتروشیمی دیگر محصول خود را در بورس عرضه نمی کند و آن موقع دیگر هیچ کاری از دست تولیدکننده ساخته نیست و مجبور است بار مورد نیاز خود را با قیمت هایی بالاتر از آن اشخاص دارای رانت اطلاعاتی خریداری نماید و یا از کشورهای دیگر وارد کند و حاشیه سودش به شدت کاهش یابد، فارغ از بحث کاهش حاشیه سود بحث ایفای تعهدات و از دست ندادن مشتریان به خصوص در بازارهای خارجی مهم است که تولید کننده حاضر است حتی با ضرر تولید کند ولی مشتریش را از دست ندهد، ولی با این شرایط تولیدکننده غافل گیر می شود و حتی فرصت کافی برای واردات آن محصول خاص را هم ندارد و بعضا نمی تواند مواد خود را تهیه کند.
قرار شد از نیمه دوم سال ۱۳۹۳ هر مجتمع اورهال و یا تعویض خط تولید خود را دو هفته زودتر به بازار اعلام کند تا تمامی فعالان بازار از آن با خبر شده و بتوانند برای تامین مواد اولیه خود استراتژی بریزند و کالای مورد نیاز خود را به صورت بهینه تامین کنند در همین راستا پتروشیمی خراسان در مورد کالای کریستال ملامین و پتروشیمی اروند و بندر امام در مورد پی وی سی خود دو هفته زودتر این مورد را اعلام کردند و اقدام بسیار مناسبی برای بازار بود. موردی که این جا مطرح می شود این است که چرا این اقدام متوقف شد و سایر مجتمع ها از اعلام زمان های اورهال و تغییر خطوط خود به بازار پیش از انجام اقدام خودداری کردند؟ یک بحث ممکن است این باشد که مسئولین بگویند که ممکن است با آمدن این خبر بازار بیشتر ملتهب شود چون که ممکن است آن کالا تنها توسط یک مجتمع تولید شود ولی باز هم اعلام دو هفته پیش از موعد بهتر است زیرا بخشی از بازار سراغ واردات می روند و بخشی دیگر از داخل تامین می کنند و یا حتی دولت و یا پتروشیمی نیز می تواند مواد مشابه را وارد کند و در زمانی که تولید ندارد در بازار عرضه کرده و به فروش برساند.
در حال حاضر باز هم بحث رانت اطلاعاتی مطرح است و خیلی ها قبل از کل بازار از برنامه ها مطلع می شوند و از آن به نفع خود استفاده می کنند. به نظر می رسد این اقدام باید هر چه زودتر از سر گرفته شود تا مثل سایر کشورها شفافیت بر بازار ما حاکم شود و به سمت بازار رقابت کامل حرکت کنیم و فعالان بازار از قبل بدانند که در آینده در عرضه محصولات چه تغییراتی رخ خواهد داد و خود را برای مقابله با آن از طریق خرید گریدهای مشابه و یا واردات آن ماده خاص از قبل آماده کنند.
ایراد دیگری که مطرح است و هم به بحث مدیریت گرید و هم به بحث اورهال مربوط است، بحث زمان اورهال ها می باشد، در برهه هایی که بازار به یک کالای خاص به شدت نیاز دارد و در این شرایط اصولا باید یک مجتمع تا ورود مجتمع جایگزین زمان اورهال خود را به تعویق بیاندازد، مثال این مورد پلی اتیلن سنگین اکستروژن است که در حال حاضر در فصل اوج مصرف آن قرار داریم و هر ساله مجتمع جم از اواخر اردیبهشت تولید خود را شروع می کند و همانطور که به یاد داریم در سال ۱۳۹۳ پتروشیمی شازند به دلایل فنی از دور خارج شد و پتروشیمی امیرکبیر بدون اینکه به اورهال برود جای خالی شازند را پر کرد ولی در حال حاضر با علم به اینکه پتروشیمی جم تا اواخر اردیبهشت ورود نمی کند و شازند هم جوابگوی بازار نیست خط تولید این محصول را از اواخر فروردین تا پایان اردیبهشت تعطیل کرده و بازار را به شدت ملتهب کرد تا جایی که قیمت این محصول در بازار آزاد به ۷۰۰۰ تومان هم رسید و بسیاری از تولید کنندگان مجبور به تعطیلی خطوط خود شدند.
این در حالی است که مجتمع های پتروشیمی در کشورهای دیگر اورهال دوره ای خود را به صورت منظم اعلام می کنند تا مصرف کننده ها با مشکلات کمتری درگیر باشند. در فایل زیر می توانید زمان اورهال برخی از پتروشیمی های چین و کره را مشاهده کنید.
برای دانلود فایل برروی لینک زیر کلیک کنید:
