«مکران»؛ نخستین هاب بزرگ پتروشیمی

پتروتحلیل-مجتمع های پتروشیمی مکران که به عنوان قطب (هاب) جدید صادرات محصولات پتروشیمی ایران شناخته می شوند، جذابیت های فراوانی برای سرمایه گذاران این صنعت دارد. ویژگی دیگر شکل گیری هاب پتروشیمی در استان سیستان و بلوچستان و منطقه چابهار، قرار گرفتن در کریدور بین المللی شمال به جنوب است که از طریق آن منطقه چابهار به آسیای مرکزی و روسیه متصل می شود. این طرح بزرگ پتروشیمی به دلیل موقعیت استراتژیک منطقه چابهار نه تنها می تواند تولید محصولات پتروشیمی کشور را افزایش دهد، بلکه قادر است که با توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی، زمینه اشتغال آفرینی در منطقه شرق و جنوب شرقی کشور را نیز فراهم کند. طرح پتروشیمی مکران در چابهار برای راه اندازی و احداث ۱۷ واحد پتروشیمی برنامه ریزی شده که با بهره برداری از آن حجم تولید محصولات پتروشیمی کشور افزایش قابل توجهی می یابد. این هاب پتروشیمی شامل ۴ واحد متانول، ۴ واحد متانول آمونیاک، ۴ واحد اوره آمونیاک، ۲ واحد الفین، ۲ واحد توسعه ای، یک واحد آروماتیک و یک واحد متانول توپروپیلن با زیرمجموعه پلی اتیلن سبک، سنگین و خطی و انواع گلایکول ها است. این مجموعه دارای دو واحد الفین است که یکی از این واحدها در اندازه های الفین آریاساسول با ظرفیت یک میلیون تن و دیگری در اندازه های الفین جم با ظرفیت یک میلیون و ۳۴۵ هزار تن است که این واحدها، محصولاتی را به منظور مصرف در صنایع پایین دستی تولید می کنند. این مجتمع، همچنین دارای یک واحد متانول توپروپیلن (MTP) است که ظرفیت ۴۵۰ هزار تن دارد که فرصتی را فراهم می کند تا پروپیلن با تکنولوژی جدید از متانول استحصال شود؛ این در حالی است که هم اکنون دیگر مجموعه ها پروپیلن را از مسیر الفین تولید می کنند. مجتمع پتروشیمی مکران در چابهار، نخستین هاب بزرگ پتروشیمی کشور به شمار می رود که بدون سرمایه گذاری دولت و با ۱۲ میلیارد دلار سرمایه بخش خصوصی در ایران در حال اجرا بوده و قرار است که در سه فاز و در مدت ۹ سال به بهره برداری برسد. پس از بهره برداری از این فازها، ۲۲ میلیون و ۱۸۰ هزار تن انواع محتلف محصولات پتروشیمی صادر خواهد شد. همواره یکی از دغدغه های توسعه صنایع در مناطق مختلف، ملاحظلات زیست محیطی بوده که طرح ایجاد هاب انرژی در شرق کشور و منطقه مکران نیز با آن مواجه است. به گفته طراحان این هاب جدید پتروشیمی، در احداث این واحدها، از تجربیات مجتمع های عسلویه و بندرامام خمینی (ره)استفاده شده تا این منطقه به الگویی برای توسعه پایدار منطقه ای و همزیستی صنعت و محیط زیست شناخته شود. مجتمع های پتروشیمی مکران، با هیچ یک از مناطق ۴ گانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست تلاقی ندارد به طوری که از چهار منطقه تحت حفاظت در استان سیستان و بلوچستان فاصله قابل توجهی دارد. همچنین بر اساس طراحی انجام شده، در فاز بهره برداری این مجتمع پتروشیمی، آلودگی هوا تنها محدود به خروجی بویلرها، استک ها و فلرها در شرایط اضطراری خواهد بود و به منظور کاهش و حذف آلودگی هوا و اصلاح فعالیت های فاز بهره برداری از لحاظ فرآیندها و عملیات، بر اساس تجربه حاصل از اجرای طرحهای پتروشیمی در ماهشهر و عسلویه با کمترین میزان فلر همراه خواهد بود. واحدهای یویتیلتی نیز در این طرح به گونه ای طراحی شده است که تمام فاضلاب خروجی این شهرک در واحد یوتیلیتی بصورت ۱۰۰ درصد تصفیه و آب خروجی از تصفیه خانه نیز تماماً صرف آبیاری فضای سبز داخل واحدها می شود و بنابراین اثر تخریبی بر زیستگاه آبی منطقه و خلیج چابهار نخواهد داشت. انجام مطالعات زیست محیطی جهت اخذ مجوز EIA، مذاکره با بزرگان و معتمدین محلی جهت همکاری و مشارکت و به کارگیری نیروهای بومی از جمله اقداماتی است که به منظور تحقق توسعه پایدار و جلب مشارکت مردمی در این پروژه صنعتی عظیم کشور انجام شده است. واحدهای پتروشیمی واقع شده در منطقه چابهار و سواحل عمان به دلیل جذابیت هایی که دارا هستند، تاکنون بارها مورد بازدید هیات های بازرگانی خارجی از جمله ژاپنی و هندی واقع شده است.