پای رانت‌خوار ۶۵۰ میلیون یورویی به پتروشیمی باز شد

طرح انتقادات یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس از وزارت نفت مبنی بر ادامه ارائه مجوز احداث پتروشیمی‌های گازی با ارزش افزوده پایین، از ورود نسل جدیدی از رانت‌جویان به این عرصه رونمایی کرد.

نادر قاضی پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس و در بخشی از طرح سوال خود از وزیر نفت به موضوع خوراک گاز واحدهای پتروشیمی پرداخت و گفت: «مجلس تصویب کرده است که ۱۳ سنت کف قیمت خوراک پتروشیمی ها باشد و انتظار داریم وزارت نفت از موضع مجلس حمایت کند. مجلس نخواهد گذاشت که وزارت اقتصاد و وزارت صنعت و معدن قیمت خوراک را از ۱۳ سنت کمتر کنند.»

قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌های ایران عملا تبدیل به نقطه عطف استراتژی توسعه صنعت پتروشیمی در کشور شده است. به گونه‌ای که اغلب سرمایه‌گذاران شبه‌خصوصی و شبه‌دولتی را به سوی سرمایه‌گذاری در تولید محصولات کم‌ارزشی مانند اوره و متانول سوق داده و پتروشیمی‌های پر بازده و پر منفعت خوراک مایع را علی‌رغم تولید عمده میعانات گازی در ایران بدون مشتری گذاشته است.سود هنگفت ناشی از ارزان‌فروشی گاز همزمان جلوی توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و دستیابی به ارزش افزوده و ضریب اشتغال بالاتر در این صنعت را گرفته است. از سوی دیگر مدیران صنعت پتروشیمی کشور می‌گویند تعریف پروژه‌های متعدد تولید متانول در ایران به شکست بازار و سقوط قیمت این محصول نه‌چندان پرطرفدار در بازار جهانی منجر خواهد شد و ارزش افزوده این بخش را از میزان ناچیز فعلی نیز کمتر خواهد کرد. عباس شعری مقدم مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی در گفت‌وگویی این بخش از صنعت پتروشیمی را به تولید ماکارونی تشبیه کرده و تاکید کرده بود نمی‌خواهیم صنعت پتروشیمی به سرنوشت تولید ماکارونی در ایران دچار شود. علی‌رغم آنکه بیژن زنگنه وزیر نفت به مناسبت‌های مختلف از اجرای پروژه‌های متعدد پتروشیمی گازی که ارزش افزوده بسیار پایینی دارند انتقاد کرده است، اما روند اعطای مجوز به پتروشیمی‌های گازی جدید همچنان در وزارت نفت ادامه دارد. بر این اساس، قاضی‌پور در ادامه طرح سوال خود در مجلس ضمن تایید گلایه‌های زیاد و منطقی زنگنه نسبت به تصویب طرح‌های فراوان اوره و متانول در سال‌های گذشته، افزود: «چرا بازهم به صورت سیاسی عمل می کنید و با چراغ سبز نشان دادن به مطالبات برخی، اقدام به ادامه روند اشتباه تشدید فزاینده تولید محصولات کم ارزش متانول و اوره در کرمانشاه، کرمان، خراسان و امثال آن می‌کنید بدون اینکه حتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم در جریان تصویب این طرح‌ها قرار داشته باشد.» این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه این رفتار زنگنه مصداق بارز راهنما به راست و چرخش به چپ است، اضافه کرد: «جالب اینجاست که در یک نمونه خاص از این طرح‌های جدید التصویب متانولی عظیم در کرمانشاه، ردپای رانت‌خوار ۶۵۰ میلیون یورویی معروف هم دیده می شود.» بر اساس این گزارش، طرح جدید پتروشیمی گازی در کرمانشاه که به عنوان «ماهان پتروشیمی زاگرس» نامیده می‌شود، به عنوان یک طرح تکمیل زنجیره ارزش متانول ثبت شده و قرار است گاز را تبدیل به متانول کرده و متانول را نیز به پروپیلن تبدیل کند. اما درباره این پروژه که به عنوان بزرگ‌ترین طرح الفین کشور معرفی شده است و دیگر پروژه‌های مشابه یک سؤال بسیار ساده وجود دارد: وقتی تولید متانول کشور در آینده بسیار نزدیک به قدری افزایش می‌یابد که بازار جهانی را با شکست شدید قیمت‌ها مواجه خواهد کرد، چه دلیل منطقی برای تولید متانول بیشتر و سپس تبدیل آن به پروپیلن وجود دارد؟ و چرا به جای تولید متانول جدید آن هم در این حجم عظیم، طرح تبدیل به پروپیلن برای پروژه‌های متانولی موجود تعریف نمی‌شود؟ جالب اینجا است که این طرح چهارمین طرح پتروشیمی در استان کرمانشاه محسوب می‌شود اما به دلیل اشتغالزایی پایین پروژه‌های بالادستی پتروشیمی، طرح‌های قبلی نیز تاثیر قابل توجهی بر نرخ بیکاری بالای این استان نداشته‌اند. گزارش فارس حاکی است، قیمت پایین خوراک گاز حتی پس از افزایش به ۱۳ سنت و اصرار ذینفعان پتروشیمی‌ها به کاهش این نرخ، شامه تیز بعضی واردکنندگان مشهور را که بعضا انحصاراتی در واردات محصولات مهم را به صورت غیر رسمی در اختیار داشته‌اند به سوی این پروژه‌های کم‌زحمت و پر سود کشیده است. چنانکه نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس نیز به ردپای رانت‌خوار ۶۵۰ میلیون یورویی در بعضی از این پروژه‌ها اشاره کرده است.