سود دو میلیاردی در یک ماه

پتروتحلیل-نرگس عباسی*: پتروشیمی شازند به عنوان تنها تولید کننده دی اتیل هگزانول در کشور با ظرفیت 57 هزار تن در سال است که این میزان تولید پتروشیمی شازند جوابگوی کل تقاضای داخل کشور نیست و معاملات این محصول در اکثر مواقع در حالت رقابت به فروش می رسد و مواقعی که عرضه به هر دلیلی متوقف و یا کاهش یابد، میزان تقاضا به شدت افزایش می یابد، همین دلیل باعث افزایش قیمت معامله در بورس کالا می شود.

کاربرد اصلی دی اتیل هگزانول در صنعت  DOTP و DOP است که این محصولات به عنوان نرم کننده در ساخت قطعات PVC استفاده می شود. اقتصاد این صنعت به شدت وابسته به قیمت مواد اولیه به ویژه دی اتیل هگزانول است، به طوری که زمانی که قیمت دی اتیل هگزانول افزایش چشمگیری داشته باشد، تولید DOP توجیه اقتصادی ندارد و شرکت های تولید کننده این محصول دچار مشکل می شوند.

بررسی آمار معاملات دی اتیل هگزانول در بورس کالا نشان می دهد که در اکثر مواقع این کالا با رقابت 10 تا 12 درصدی خریداری شده است، این شرایط تا زمانی حکمفرماست که وضعیت عرضه باثبات باشد و خبری از تعمیرات اساسی یا اصطلاحا اورهال پتروشیمی نباشد، اما به محض اعلام خبر اورهال این شرایط تغییر و میزان تقاضا و رقابت افزایش  می یابد.

مصداق این مسئله اخیرا اتفاق افتاده است، زمانی که خبر اورهال ناحیه 3 پتروشیمی شازند و توقف تولید دو تا سه هفته ای عنوان شد میزان رقابت محصول دی اتیل هگزانول با رشدی صعودی از 10 به 34 درصد طی یک ماه گذشته رسید که این اتفاق باعث شد  پتروشیمی شازند این محصول را به اندازه  1.800.000.000 تومان طی یک ماه گرانتر از زمان هایی که خبری از اورهال نبود به فروش برساند. البته مطمئنا این عدد به دلیل افزایش رقابت در زمان عرضه مجدد بعد اورهال افزایش می یابد.

تمامی این اتفاقات به دلیل کمبود این محصول و نگرانی مصرف کنندگان در زمان وقفه عرضه پتروشیمی شازند است. این موج اضطراب و نگرانی باعث افزایش تقاضای غیرواقعی و به تبع آن رقابت بیشتر می شود که تمامی مسائل باعث سود دهی بیشتر پتروشیمی اراک می شود.

در نمودار میزان افزایش تقاضا بعد از اعلام خبر  اورهال پتروشیمی و تاثیر آن بر میزان تقاضا و میزان رقابت را نشان داده شده است.        

همانطور که در نمودار مشاهده می شود، قبل از اعلام خبر اورهال پتروشیمی شازند میزان رقابت کمتر از 10درصد است، اما از اواسط شهریور با اعلام خبر میزان رقابت طی چهار هفته به 34درصد می رسد. البته باید به این نکته اشاره کرد که ضروری است تا اورهال واحدهای پتروشیمی توسط شرکت ها اطلاع رسانی شده و برای بازار در زمان کمبود محصول چاره ای اندیشیده شود تا افراد سود جو از این موضوعات به نفع خود استفاده نکنند.

البته باید اشاره کرد که یک ماه پیش، اورهال پتروشیمی شازند اعلام شد، اما متاسفانه در این خصوص برنامه ریزی ای انجام نشد.

تمامی این اتفاقات علاوه بر افزایش قیمت بیشتر محصولات PVC در بازار باعث زیر ظرفیت رفتن و در نهایت تعطیلی شرکت های DOP ساز می شود، زیرا زمانی که قیمت DOP به دلیل افزایش قیمت دی اتیل هگزانول افزایش یابد، واردات DOP توجیه اقتصادی پیدا می کند و همین مسئله باعث تعطیلی واحدهای DOPساز می شود.

نیاز است مسئولین تنظیم گر بازار محصولات پتروشیمی از سازوکارهایی نظیر واردات محصولات در زمان اورهال واحدهای پتروشیمی، افزایش تولید دی اتیل هگزانول کشور و یا مدیریت زمان اورهال واحدهای پتروشیمی در مواقعی که میزان تقاضا پایین تر از زمان های دیگر است (مانند ابتدای سال) برای رفع این مسئله در زمان وقفه عرضه پتروشیمی ها استفاده کنند تا این گونه آسیب ها چرخه تولید واحدهای صنایع تکیملی پتروشیمی کشور را متوقف نکند.

* کارشناس بازار سرمایه