نفوذ واسطه ها به معاملات

پتروتحلیل- در حالی اولین محموله گواهی سپرده کالایی در حوزه صنعت پتروشیمی در هفته اخیر با حجم 44 تن برروی سامانه tsetmc قرار گرفت که بازرگانی پتروشیمی با پذیرش انبار مسئولیت ذخیره آن را به عهده گرفته بود.

به گزارش «پتروتحلیل»، تلاش های اخیر بورس کالا برای راه اندازی معاملات آپشن از زمان انتقادها به وضعیت معاملات محصولات پتروشیمی به صورت نقدی و فیزیکی آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد، اما هنوز شاهد عدم راه اندازی معاملات ثانویه برروی محصولات هستیم که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، در این حوزه دردسرساز شده است.

مثلا برای معاملات گواهی سپرده کالایی به دلیل عدم راه اندازی معاملات ثانویه شاهد شکست بازار و عدم توالی در معاملات برروی اولین محوله بودیم به طوری که برای قبض های انبار، عملا کسی وجود ندارد تا فاکتور آنها را صادر کند، از سوی دیگر موضوع مالیات این معاملات نیز مطرح است؛ چرا که معاملات بر پایه اوراق مبتنی بر کالا معاف از مالیات است، اما در حال حاضر برروی مالیات معاملات گواهی سپرده کالایی نیز بحث است.

از سوی دیگر برخی از معامله گران به این نکته اشاره می کنند که اگر خریداران در معاملات گواهی سپرده کالایی بدون معاملات ثانویه دچار اشتباه شوند، قادر نیستند که معامله بعدی را روی محصول انجام بدهند و یا اینکه جریمه لغو معامله را بپردازند و این موضوعات می تواند مشکلاتی برروی این معاملات ایجاد کند.

در همین حال قراردادهای بلندمدت در این حوزه که برخی از شرکت های پتروشیمی به رغم تمایل بعضا مجبور به انعقاد آنها شدند نیز نمونه ای از قرادادهای آپشن است.

با این حال اظهارنظرات در مورد راه اندازی معاملات آپشن در حوزه صنعت پتروشیمی بسیار است، راه اندازی گواهی سپرده کالایی پلی اتیلن سنگین بادی جم هم اظهارنظراتی از سوی کارشناسان این حوزه در پی داشته است.

بورس کالا اعلام کرده که معاملات گواهی سپرده کالایی برای مصرف کنندگان خرد و کوچک در این حوزه کارآیی دارد، اما به عقیده بسیاری از کارشناسان معاملات گواهی سپرده کالایی همان معاملات فیزیکی است که نامش تغییر کرده و این معاملات جزء معاملات آپشن نیستند و به تبع خریداران نیز مصرف کنندگان واقعی و خرد نیستند و تنها برای نوسان گیری وارد این بازار می شوند.

سعید جلیلی، کارشناس بازار پتروشیمی و مشاور کارگزاری آگاه در این باره به خبرنگار «پتروتحلیل»، گفت: تاثیر معاملات سپرده کالایی بر بازار بستگی به قیمت روز بازار دارد، به طوری که اگر بازار در  اوج باشد، خرید برروی گواهی های سپرده انجام می شود، اما اگر شاهد افول بازار باشیم، این معاملات انجام نخواهد شد.

وی افزود: از سوی دیگر با توجه به اینکه معاملات ثانویه گواهی سپرده کالایی راه اندازی نشده است، نمی توان آنها را جزء معاملات آپشن به حساب آورد؛ چرا که در حال حاضر اجبار به تحویل کالا وجود دارد، به همین دلیل این معاملات تفاوتی با معاملات نقدی و فیزیکی ندارد. این در حالی است که معاملات گواهی سپرده باید به صورت اوراق قابلیت خرید و فروش داشته باشد.

این کارشناس بازار پتروشیمی در ادامه افزود: زمانی که گواهی سپرده منجر به تحویل کالا می شود ،  در واقع ما با همان بازار فیزیکی روبه رو هستیم و این معاملات آپشن نیستند، برای همین باید شرایطی فراهم شود تا بتوان اوراق این گواهی سپرده را مورد معامله قرار داد. 

وی تاکید کرد: در حال حاضر کسانی که این گواهی را خرید می کنند، مصرف کننده واقعی به نظر نمی رسند. به همین دلیل به نظر می رسد با گذشت زمان مصرف کننده های واقعی مشخص خواهند شد.

به گفته مهندس جلیلی؛ متاسفانه سیاست مدیران ما در مورد گواهی سپرده این است که بگویند استقبال صورت گرفته؛ ولی به نظر من در صورتی که معاملات ثانویه صورت پذیرد این طرح نیز رشد خواهد کرد. از سوی دیگر سیاست گواهی سپرده کالایی که در بورس کالا و در حال حاضر راه اندازی شده، مبتنی بر سیاست خود بورس است، تا پتروشیمی هایی که در بورس هستند، به دنبال این موضوع بروند.

این کارشناس بازار پتروشیمی درباره انعقاد قراردادهای بلندمدت و عدم استقبال از آن توسط شرکت های پتروشیمی گفت: بیشتر شرکت ها توانایی ندارند که هم خریدار عمده محصولات و هم پیگیر ضمانت نامه های بانکی باشند، از سوی دیگر باید برنامه ریزی یک ساله هم داشته باشند که قطعا این توانایی ها در شرکت های ایرانی بسیار اندک است، در چنین شرایطی استقبال از قرار داد های بلند مدت نمی شود.  به این ترتیب بعضی از شرکت ها هم که در قالب قراردادهای بلندمدت از بورس خرید می کنند، واسطه هستند.