واقعیت تلخ شفاف سازی معاملات پتروشیمی ها

پتروتحلیل-با وجود کاهش سهمیه های خرید، بار دیگر پلی اتیلن های ترفتالات گرید بطری در هفته جاری با سقف قیمت و تقاضای نجومی روبه رو شدند، به طوری که گرید ٧٨١ با ١٦٧٢ تن عرضه، ٢٠ هزار و ٨٠٠ تن تقاضا داشت، حدودا ٥٠٠ تن از این محموله توسط ٤ نفر خریداری شد. 

به گزارش "پتروتحلیل"، بررسی معاملات این کالا در هفته جاری نشان می دهد که ٥٤٠ تن از گرید ٧٨١ توسط ٤ نفر خریداری شده که ٤ هزار و ٣٦٧ تن تقاضا ایجاد کرده بودند. این در حالی است که عرضه های پتروشیمی تندگویان نیز در هفته جاری ١٥٠ تن کاهش داشت و به نظر می رسد بورس همچنان توانایی کنترل عرضه ها را ندارد.

این در حالی است که به گفته معامله گران حجم محموله های گرید بطری در بازار ایران به شدت کاهش یافته است و قیمت ها به ٧ هزار و ٩٠٠ تا ٨ هزار تومان در هر کیلو رسیده است که رقمی در خور توجه است. در همین حال قیمت نهایی در بورس کالا، ٥ هزار و ٨٩٨ تومان در روز سه شنبه برای این کالا رقم خورد. به این ترتیب اختلاف چشمگیر بازار آزاد و بورس رفته رفته در حال افزایش است. 

از سوی دیگر التهاب بازار بطری ها که پیش تر از اسفندماه سال گذشته و با تکرار مدام سقف قیمتها در بورس کالا با تقاضای کاذب آغاز شده بود، به دلیل جمع آوری این محصولات توسط دلالانی که برروی این کالاها مانور می دهند، همچنان ادامه دارد.

به همین دلیل اکثر این خریداران با جمع آوری گریدهای بطری و ذخیره آنها از اختلاف قیمت بازار و بورس استفاده کرده و سود بالایی می برند. این در حالی است که پروانه های بهره برداری صادر شده برای اکثر محصولات پتروشیمی، خصوصا محصولات مهم و استراتژیک واقعی نیست و به واسطه گرانی تعلق دارد که به این بازار نفوذ کرده اند.

در همین حال به نظر می رسد با وجود اطلاع بورس کالا از این موضوعات، اما همچنان کارمزد بالای معامله گران سبب می شود تا مسولان بورس در زمان مورد نیاز برای تنظیم بازار ورود نکنند. از این رو به نظر می رسد وجود نهادی نظارتی و قوی برای کنترل بازار پتروشیمی ضروری است.

متاسفانه نهادهایی مانند شورای رقابت که پیش از سال جدید متوقف شد و همچنین کارگروه تنظیم بازار پتروشیمی، هیچگاه نتوانسته بازار این محصولات را کنترل کند، البته به نظر می رسد تصمیمی جدی در این باره وجود ندارد.

چرا که التهاب بازار بطری ها در ماه اسفند سال قبل با سقف زدن مدام قیمتها توسط دلالان شروع شد و اطلاعات بازار آن توسط مسوولان بورس کالا قابل بررسی و نظارت بود، اما این بازار بدون هیچگونه نظارت و تنظیمی به سال جدید کشیده شده و همچنان شاهد ثبت سقف قیمتها برای این کالاها هستیم.

این در حالی است که احتمال می رود با وجود اورهال پتروشیمی مارون، مشکلات بازار بطری ها بیش از پیش نمود پیدا کند. اما همچنان راهکاری برای مقابله با دلالان این بازار اندیشیده نشده است.

به نظر می رسد بورس کالا به رغم وعده های بسیار در خصوص شفاف سازی معاملات در بازار پتروشیمی ها و تنظیم و کنترل این بازار، نتوانسته و یا نخواسته با وجود راهکارهای بسیار در خصوص تنظیم بازار در زمان مورد نیاز به بازار ورود کند. مثلا کاهش سهمیه های خرید  بطری ها باید پیش از سال جدید رخ می داد، اما با گذشت دو ماه از سال جدید، شاهد عملی شدن آن در بورس کالا هستیم و به نظر می رسد این تعلل با وجود دسترسی به اطلاعات بازار شبهه برانگیز باشد. همچنین کاهش ورود درخواست  به سیستم معاملاتی بورس کالا بورس کالا نیز می توانست به این بازار آشفته کمک کند.

 اکثر کارشناسان بازار پتروشیمی معتقدند؛ بورس کالا عملا به بنگاه معاملاتی تبدیل شده که تنها اقدام به عرضه و فروش محصولات می کند، این در حالی است که بررسی کدهای معاملاتی خریداران و نگاهی به آمار معاملات نشان می دهد که این بازار در بورس کالا به حال خود رها شده است.