دلایل تنش در بازار دی اتیل هگزانول؟

پتروتحلیل- پس از کاهش عرضه ی دی اتیل هگزانول از سوی پتروشیمی شازند در هفته گذشته به دلیل تولید ایزوبوتانول برای تامین نیاز صنایع دفاع ،قیمت این محصول در بازار ایران با افزایش یک هزار تومانی به ۱۹۵۰۰ تومان در هفته جاری رسید.

به گزارش «پتروتحلیل»، این در حالی است که ۶۰۵ تن ایزوبوتانول، هفته گذشته در غیاب دی اتیل هگزانول که عرضه آن حذف شده بود، عرضه و با قیمت پایه ۵۶۸۶ تومان با رقابت به ۱۲۶۳۷ تومان رسید.

با این حال به گفته معامله گران و منابع آگاه اگر هدف این مجتمع تنها تامین نیازهای صنایع دفاع بوده است، چرا بخش بزرگی از این عرضه به بازار روانه شده و یا در بورس کالا با رقابت داد و ستد شده است و  واحدهای تولیدی زیادی در عرض یک هفته نتوانستند نیاز خود را را تامین کنند.

در همین حال معاونت بازرگانی پتروشیمی شازند در این باره می گوید: شرکت های زیرمجموعه صنایع دفاع برای خرید ایزوبوتانول در بورس کالا رقابت کرده اند.

این در حالی است که التهاب در بازار دی اتیل هگزانول از نقطه ای آغاز شد که پتروشیمی شازند عرضه های معمول ۱۱۰۰ تنی خود را در اواخر سال گذشته در چند عرضه ی پی در پی به ۵۰۶ تن تقلیل داد و در نتیجه بازار دچار کمبود شد تا جایی که در اواخر اسفند ماه سال گذشته و اوایل فروردین ماه سال پیش رو، رقابت برای محصول دی اتیل هگزانول تا حدود دو برابر افزایش پیدا کرد.

هفته گذشته نیز پس از توقف عرضه ۵۰۶ تنی سلف این مجتمع، نماینده پتروشیمی شازند اعلام کرد که عرضه محصول دی اتیل هگزانول این پتروشیمی به دلیل تامین نیاز  ایزوبوتانول صنایع دفاع متوقف شده است.

گر چه در حال حاضر به گفته منابع خبری نزدیک به شرکت، تولید دی اتیل هگزانول پتروشیمی شازند به روال سابق بازگشته است و از هفته جاری نیز عرضه های 1100 تنی این مجتمع آغاز خواهد شد، اما بازار دی اتیل هگزانول همواره با تنش هایی در ماههای اخیر روبه رو بوده و به نظر می رسد نیازمند برنامه ریزی بیشتری از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پتروشیمی شازند و بورس کالا است.

به نظر می رسد مصرف دی اتیل هگزانول در بازار داخلی ایران افزایش پیدا کرده است، اما نکته مهمی که اکثر کارشناسان بازار به آن اشاره می کنند؛ عدم افزایش مصرف صنایع پایین دست و یا رونق در بازار DOP سازها است، برخی از منابع خبری به ذخیره سازی محموله ها توسط DOP سازها اشاره می کنند.

مسئولین پتروشیمی شازند می گویند: این مجتمع در سال های گذشته هم دی اتیل هگزانول تولید و در بورس کالا عرضه کرده است، اما التهابات بازار در ماههای اخیر پیچیدگی دارد و تعدادی از خریداران دی اتیل هگزانول در بورس کالا اقدام به مصرف این کالا در صنایع مختلف مثلا افزودن آن به بنزین می کنند که قبلا به این شدت سابقه نداشته است.

با این حال به نظر می رسد بررسی کدهای معاملاتی خریداران دی اتیل هگزانول در بورس کالا با توجه به ادعای تولیدکننده مبنی بر بازارسازی آنها ضروری است، از سوی دیگر اقدام به واردات این محصول نیز با توجه به اینکه تولیدکننده مجبور است در مقاطعی اقدام به توقف تولید دی اتیل هگزانول کند، می تواند بازار را از التهابات بسیار در امان نگه دارد.

این در حالی است که 7 مصرف کننده بزرگ دی اتیل هگزانول در ایران با متوسط مصرف 7 هزارتن در ماه وجود دارد و اگر مصرف کنندگان کوچک را در نظر نگیریم، تولید و عرضه دی اتیل هگزانول در پتروشیمی شازند بنا به گفته مسولین این شرکت حدودا 5 هزارتن در ماه است، بنابراین نیاز به واردات این محصول برای کاهش التهاب و چالش های این بازار ضرروی است.

البته کارگروه و تنظیم کننده بازار پتروشیمی نیز وظیفه دارد مشکلات بازار پتروشیمی را پیش از رسیدن به نقطه التهاب و اوج بررسی و با دیدن جرقه های کوچک در معاملات، اقدام به حل مشکل کند، اما اینکه کارگروه تنظیم بازار در ماههای اخیر به نوسانات بازار دی اتیل هگزانول واکنشی نداشته و یا اینکه در صدد رفع مشکل برنیامده، سوالی است که از سوی بازیگران این بازار مطرح می شود.

به نظر می رسد بیش از حل مشکلات بازار دی اتیل هگزانول و رسیدن به فاز آرامش در این بازار، سود سرشار در معاملات دی اتیل هگزانول، چه برای تولیدکننده و چه برای خریداران بورسی، تنها عاملی است که آنها را به حل مشکل به صورت مقطعی و نه پایه ای سوق می دهد.

با این حال مسئولین پتروشیمی شازند معتقدند؛ واردات دی اتیل هگزانول در شرایط فعلی و با نوسانات بازار ارز برای واردکنندگان و حتی مجتمع شازند نیز دردسرهای بسیاری دارد و در حال حاضر بانک مرکزی و وزارت صنعت تعهد خاصی مبنی بر  تخصیص ارز برای واردات و ذخیره سازی دی اتیل هگزانول در مخازن انجام نمی دهد، به همین دلیل وارداتی برای دی اتیل هگزانول انجام نمی شود. اما با این حال اگر ارز واردات دی اتیل هگزانول و مخزن برای ذخیره سازی محموله تامین شود، پتروشیمی شازند حاضر است واردات این کالا را با وجود شرایط التهابی در بازار انجام دهد.

در همین حال برخی از افرادی که در جلسه هفته گذشته بررسی بازار دی اتیل هگزانول در دفتر وزارت صنایع حضور داشتند، تاکید می کنند؛ نماینده پتروشیمی شازند خواستار رقابت بیش از ۵۰ درصدی مصرف کننده های این کالا در بورس شده که مورد موافقت قرار نگرفته است.

نکته ای که بارها در ماههای اخیر به آن اشاره شده و یکی از دلایل مهم رقابت برای این کالا عنوان می شود، اما بررسی ها نشان می دهد با توجه به کاربرد بالای دی اتیل هگزانول در صنایع مختلف از جمله چسب سازی، حلال، نساجی، چرم، پلاستیک و افزودنی های سوختی و حجم بالای مصرف و صادرات صنایع پایین دست، در شرایط کمبود تولید، نمی توان انتظار بیشتری از بازار داشت.

در همین حال خبرهای رسیده مبنی بر تحریم شکل گرفته از سوی مصرف کنندگان برای عدم خرید از پتروشیمی شازند و واردات این محصول حکایت دارد، همچنین گفته می شود رایزنی هایی نیز برای تامین نیازهای مصرف کنندگان دی اتیل هگزانول با برخی از مسئولین انجام شده است.