آیا نقش چین از بزرگترین مصرف کننده انرژی به مهمترین سیاستگذار بازار انرژی بدل می شود؟
یادداشت-محمد حسین جعفرزاده*:انرژی به عنوان یک متغیر ژئوپلتیک، جایگاه ویژه‌ای را در بازی‌های نظام قدرت جهان باز کرده و دسترسی به منابع انرژی برای تمامی سطوح سلسله مراتبی قدرت جهان، اهمیتی استراتژیک پیدا کرده است. از این رو هر یک از بازیگران نظام جهانی به دنبال تعریفی قابل قبول از جایگاه امنیت انرژی خود در جهان می‌باشند. کشورهای مصرف‌کننده انرژی مانند چین و هند بعنوان دومین و چهارمین مصرف کننده نفت خام در جهان که از منابع انرژی نفت و گاز کمتری برخوردار بوده و تأمین نیازهای انرژی خود را از طریق واردات مرتفع می‌سازند در شرایط پسا کرونا و عادی شدن شرایط بازار انرژی قطعاً به سوی راه‌کارهای جدید قدم خواهند برداشت تا وابستگی خود را به کشورهای صادرکننده انرژی کاهش داده و در این امر خودکفا گردند.
با توجه به نیاز روزافزون به منابع انرژی و ضرورت تدوین راهبردی جامع برای بهره‌برداری از انرژی در کشورهای مصرف‌کننده ، تمرکز بر فناروی‌های نوین برای تولید انرژی با هزینه های کمتر دردستور کار قرارگرفته است. در این راستا کشور چین که از نظر ذخایر زغال‌سنگ به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سوخت‌‌های فسیلی سومین رتبه را در جهان داراست بکارگیری این نوع فناوری را در دستور کار سیاست‌های تامین انرژی خود با هدف کاهش وابستگی به واردات نفت خام و مشتقات نفتی تدوین و برنامه‌ریزی نموده است.
درمیان کشورهای آسیایی، چین با داشتن بالاترین نرخ رشد مصرف انرژی و نیز برخورداری از سریع‌ترین رشد اقتصادی، نگرانی‌های جدی‌تری در خصوص تضمین جریان تامین انرژی مورد نیاز اقتصاد خود دارد زیرا دستیابی به منابع مطمئن انرژی عاملی اساسی در تضمین تداوم شتاب حرکت کشور چین به سوی کسب رتبه اول اقتصادی دنیا و کنار زدن کشور آمریکا دارد.
چین بعنوان دومین قطب بزرگ اقتصاد دنیا و پرجمعیت‌ترین کشور جهان (بیشترین جمعیت مصرف کننده انرژی) ،در مسیر صنعتی شدن قرار دارد و در حال حاضر بعد از ایالات متحده آمریکا دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت خام در جهان محسوب می‌شود. افزایش رو به رشد تقاضا و واردات از سوی چین سبب شده است، این کشور به یکی از عناصر مهم و تاثیرگذار در بازار جهانی نفت و انرژی تبدیل شود.
بی شک چالش اقتصاد انرژی جهان پس از بازگشایی پالایشگاه ها و کارخانه های مصرف کننده نفت خام و مشتقات آن ، تامین تقاضای این ابر مصرف کننده ها خواهد بود.در این بین کشورهای تولید کننده انرژی در خلیج فارس نظیر عربستان سعودی،امارت متحده عربی و قطر با هوشمندی مبادرت به انعقاد تفاهم نامه همکاری‌های بلندمدت در این دوران خاموشی پالایشگاه ها و کارخانه های مصرف کننده کشور چین در زمینه تامین نفت خام و میلیون ها تن گاز گاز مایع (LNG) برای 25 تا 30 سال آینده نمودند تا در وهله اول جریان صادرات نفت خام و مشتقات نفتی خود را بصورت بلندمدت تضمین نمایند همچنین کشور چین را در موقعیت بازی قدرتمندانه تری در دوران بازگشت شرایط نرمال بازار شعله ور تقاضای انرژی و سوخت قرار دهند.
باید بپذیریم کشور چین برنده هوشمند دوران سکون و رکورد ناشی کاهش محسوس تقاضای انرژی همچنین نوسانات بی سابقه قیمت نفت خام و مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی خواهد بود و آرام آرام خود را بعنوان سیاستگذار اصلی این بازار به جهان معرفی خواهد کرد.
*کارشناس صادارت مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمیایی
