راههای پیش روی رییس جمهور جدید برای نجات اقتصاد ایران
یادداشت-سید حسین میرافضلی*: اقتصاد ایران در شرایط نگران کننده ای بسر می برد. کسری بودجه شدید دولت، حجم سنگین هزینه های جاری دولت، بیکاری فزاینده، خشکسالی های پیش رو، تحریم و ده ها مشکل دیگر شرایط اقتصادی ایران را سخت و برای جمعیت زیادی طاقت فرسا نموده است. رئیس جمهور منتخب برای نجات اقتصاد کشور از این بحران ها نیاز به منابع مالی جهت سرمایه گذاری های مولد و اشتغال زا دارد. ایران نیازمند صدها میلیارد دلار سرمایه گذاری در حوزه های مهمی چون شبکه ریلی، حمل ونقل هوایی و جاده ای، نیروگاه های تولید برق، صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و سایر زیرساخت های مهم اقتصادی دارد. بخش خصوصی ایران آنقدر تقویت نگردیده تا بتواند بخش مهمی از بار توسعه اقتصادی را برعهده گیرد. لذا با توجه به جمیع شرایط حاکم بر ایران بار اصلی توسعه اقتصادی کشور بر دوش دولت خواهد بود. مهمترین منابع تامین درآمدهای کشور عبارتند از:
- مالیات 2- درآمدهای نفت، گاز 3- درآمدهای حاصل از فروش و واگذاری اموال 4- درآمد حاصل از مالکیت دولت
کل منابع درآمدی دولت در سال 1400 حدود 420 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. و چنین درآمدی کفاف هزینه های دولت را نخواهد داد و دولت در سال 1400 با کسری بودجه قابل توجهی مواجه میباشد.
دولت جدید در کوتاه مدت قادر به افزایش کدام یک از منابع درآمدی فوق می باشد؟
- با توجه به مشکلات مشاغل مختلف ناشی از بیماری کرونا افزایش قابل توجه در درآمدهای مالیاتی مقدور نمی باشد.
- افزایش قابل توجه در درآمدهای حاصل از فروش و واگذاری اموال نیز با توجه به مشکلات پیش آمده در بورس طی سال 1399 و فضای حاکم بر اقتصاد کشور چندان قابل تصور نمی باشد.
- درآمدهای حاصل از مالکیت دولت نیز در سال 1399 حدود 30 هزار میلیارد تومان بود و درصد کمی از درآمدهای دولت را شامل می شود که افزایش چندانی نیز برای آن متصور نمی باشد.
- درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز دربودجه سال 1399 حدود 50 هزار میلیارد تومان بود. ایران توان تولید و صادرات 3 میلیون بشکه نفت خام در روز را دارد که با لحاظ قیمت 70 دلاری ارزش آن بیش از 75 میلیارد دلار(بیش از 1500هزار میلیارد تومان)خواهد شد این مبلغ حدود 4 برابر کل درآمدهای دولت در سال 1399 می باشد.
به دلایلی که در اینجا و اینجا و سایر تحلیل ها بیان گردیده قیمت نفت طی سالهای آتی به مرور کاهش خواهد یافت و به حدود 30 دلار در بشکه خواهد رسید و در دو دهه آینده دیگر تصوری برای نفت 70 دلاری وجود نخواهد داشت لذا چنانچه دولت ایران نتواند با تمام توان و ظرفیت نسبت به تولید و صادرات نفت اقدام نماید به مفهوم ضایع نمودم صدها میلیارد دلار فرصت کسب درآمد برای کشور و نسل های آینده می باشد.
لذا منطقی ترین و سریع ترین و عملیاتی ترین راهکار پیش روی دولت جهت نجات کشور از بحران های متعدد اقتصادی و رشد منفی اقتصاد ملی و جذب منابع جهت توسعه زیرساخت های مهم اقتصادی ذکر شده، تمرکز جهت افزایش صادرات نفت به بیش از 3 میلیون بشکه در روز و باز ستاندن سهم از دست رفته ایران در سبد صادرات نفت اوپک طی سالهای گذشته می باشد.
*کارشناس صنعت نفت و پتروشیمی
