نظرات مخالفان و موافقان‌بورس در هم‌اندیشی مسئولان
پتروتحلیل- همکاری پتروتحلیل و پتروشیمی مارون روز سه شنبه ۱۴ آبان ماه، هم اندیشی مسولان و کارشناسان صنعت پتروشیمی را در محل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی به ارمغان آورد. هم اندیشی مسئولان و کارشناسان صنعت پتروشیمی در این روز معضلات عرضه و تقاضای محصولات پتروشیمی در بورس کالا را دنبال کرد و نظرات و پیشنهادات بسیاری از سوی مهمانان این جلسه عنوان شد، که بخش اول آن را در پی می خوانید.
در این نشست که با حضور مسئولان و کارشناسان بورس، مدیران عامل پتروشیمی ها، انجمن های تولیدی و کارگزاران برگزار شده بود، معضلات و راهکارهایی جهت عرضه و تقاضای محصولات پتروشیمی عنوان شد و در پایان نیز مدیرعامل بورس کالای ایران به این نقطه نظرات پاسخ داد.
عرضه محصولات پتروشیمی در بورس نباید اجباری باشد
عادل نژادسلیم، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس در این نشست به راه اندازی بورس کالا در سال ۸۸ و با حمایت خودشان اشاره کرد و گفت: فعالیت بورس کالا در حال حاضر مخالف اصل ۴۴ است و به نظر بنده دلالان و واسطه های بسیار در بورس مشغول فعالیت هستند، این موضوع سبب شده تا فروش محصولات پتروشیمی با نرخ های پایین و متعادل صورت بگیرد، اما همین کالاها با قیمت های بالایی به مصرف کنندگان در بازار داخل می رسد. اما باید به این نکته اشاره کنم که عرضه محصولات در بورس نباید برای پتروشیمی ها اجباری باشد؛ چرا که بورس کالا در حال حاضر رقابت پذیر نیست و براساس عرضه و تقاضا پیش نمی رود. مثلا وکیوم باتوم کالایی است که باید در تابستان ارزان و در زمستان گران باشد، اما در حال حاضر در بورس کالا، کاملا برعکس است و این موضوعات جدی گرفته نمی شود، از این رو پالایشگاه ها در حال حاضر با ۲۶۰ تومان ضرر در حال فروش وکیوم باتوم به خریداران هستند.
ارتباط تولیدکننده و مصرف کننده قطع شده است
در ادامه جلسه حمیدی، مدیرعامل نویدزرشیمی نیز به برخی از معضلات بورس کالا اشاره کرد و گفت: گر چه بورس مکانی مترقی و مورد نیاز است اما نه به شکل فعلی آن؛ چرا که بورس واقعی باید منشا قیمت گذاری در خاورمیانه باشد و تصمیم گیران مدبری داشته باشد. در حال حاضر بورس گرفتار واسطه های بی شماری است، مثلا در هفته های اخیر گریدی که در نویدزرشیمی به میزان ۵ هزارتن تولید و در بورس عرضه شده، توسط خریدارانی تهیه شده که اکثر آنها تولیدکننده نیستند، همچنین این کالا با نرخ ۴ هزار و ۵۰۰ تومان در رقابت خریداری شد، اما در حال حاضر با قیمت ۶ هزارتومان در بازار داخل فروخته می شود. یکی از مصرف کنندگان واقعی نویدزرشیمی با ۵ کد معاملاتی دراین روز برای خرید اقدام کرده بود، اما به گفته خودش نتوانسته کالایی خریداری کند. این موضوع یعنی ارتباط تولیدکننده و مصرف کننده کاملا قطع شده و دیگر شفافیتی در عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا وجود ندارد. از سوی دیگر سیستم بهین یاب نیز مشکلات بسیار زیادی ایجاد کرده که منجر به افزایش دلال بازی شده است. به نظر بنده تصمیم گیران باید قیمت گذاری و نحوه عرضه محصولات پتروشیمی را در بورس تغییر بدهند.
به گفته حمیدی، در حال حاضر نویدزرشیمی بیشترین عرضه پلی پروپیلن در بورس کالا را انجام می دهد، اما کاهش و یا افزایش میزان تناژ کالاها در مقطعی از زمان که براثر تغییرات خطوط تولید در این مجتمع رخ می دهد از سوی بورس به صورت گزارش به سازمان حمایت انتقال پیدا می کند و این گزارش در آخر تعزیراتی می شود و من باید بپرسم که چرا این اتفاق ها رخ می دهد؟ مدیرعامل نویدزرشیمی در آخر به آمار اتحادیه تعاونی های پلاستیک اشاره کرده و می گوید: آمار این اتحادیه نشان می دهد که توزیع محصولات پتروشیمی و مصنوعات پلاستیکی در ۶ ماه نخست امسال نسبت به سال ۹۱ به ترتیب ۵۱ و ۲۳ درصد افزایش داشته است.
عرضه کننده تمایلی به عرضه در بورس ندارد
پورقاضی، عضوهیات مدیره انجمن پلاستیک در ادامه می گوید: خریدار و فروشنده از پیش در بورس کالا مشخص می شود و از این رو رقابت جایگاهی در معاملات ندارد. از سوی دیگر با توجه به اینکه محصولات پتروشیمی در بورس با ارز مبادله ای و قیمت های جهانی نرخ گذاری می شوند، عرضه کننده ها تمایلی به فروش محصولات در بورس ندارند؛ چرا که در بازار داخل می توان همان کالا را با ارز آزاد به فروش رساند، این موضوع سبب می شود تا اکثر عرضه کننده ها، میزان عرضه خود را در بورس کاهش دهند و این روش نه برای بورس و نه برای عرضه کننده مطلوب است، همین موضوع باعث می شود که اکثر عرضه کننده ها راغب به فروش خارج از بورس باشند. پیش از عرضه محصولات در بورس عرضه ها و عرضه کننده انحصاری بود و پتروشیمی ها خوراک ارزان را می گرفتند و مواد اولیه را با قیمت هایی بالاتر از جهانی به فروش می رساندند، از این رو ستاد تدابیر ویژه، قوانین را تغییر داد و عرضه محصولات پتروشیمی به بورس سپرده شد و به نظر بنده هر دو روش مشکلات بسیاری را برای تولیدکننده و مصرف کننده رقم زد.
به گفته پورقاضی، در هر دو روش رانت توزیع می شود، اما موضوع این است که این رانت در کشورهای دیگر مانند چین به آخرین فرد زنجیره یعنی صادرکننده می رسد، اگر فعالان این حوزه قبول کنند که رانت به صادرکنندگان برسد، اکثر مشکلات عرضه در بازار پتروشیمی حل می شود.
