سناریوی تکراری خروج پتروشیمی ها از بورس!
پتروتحلیل- سال هاست خروج پتروشیمی ها از بورس کالا به سوژه رسانه های خبری تبدیل شده و با حضور نعمت زاده در وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت در دولت روحانی قوت بیشتری گرفت، به طوری که پیش از سال ۹۳ بارها خروج محصولات پتروشیمی از بورس مطرح شد و در نهایت به نتیجه نرسید؛ چرا که عرضه محصولات پتروشیمی در بورس موافقانی هم دارد.
با این حال گاه به گاه انتشار اخباری در خصوص خروج محصولات از بورس بازار آشفته محصولات پتروشیمی را آشفته تر می کند و جالب اینجاست که پس از گذشت ماهها و سال ها هنوز مشکلات رینگ پتروشیمی پابرجاست و قدمی برای رفع آنها برداشته نشده است.
بسیاری از کارشناسان این بازار معتقدند که خروج محصولات پتروشیمی از بورس راه حل سروسامان گرفتن این بازار نیست و تنها رعایت کردن ساز و کار بورس و براساس نظام عرضه و تقاضا می تواند مشکلات بسیاری را حل کند.
اما اولین و مهمترین مشکلی که در رینگ پتروشیمی متوجه عرضه محصولات پتروشیمی است؛ قیمت این کالاهاست که واقعی و شفاف نیست و همواره کنترل دستوری تعیین کننده قیمت ها بوده است. مابقی مشکلات در بورس کالا از همین قیمت های غیرواقعی نشات می گیرد؛ چرا که دلالان اصولا به دنبال نوسان گیری از بازار هستند و این خاصیت دلالی است. اما تمامی داد وستدها به دلال نیاز دارد و این موضوع را بیشتر کارشناسان می دانند و حضور آنها را نهی نمی کنند. اما با رعایت کامل حقوق تولیدکننده و مصرف کننده واقعی و با به دست آوردن درصدی منطقی از معامله.
این در حالی است که عدم تعیین قیمت های واقعی، سودهای دلالان را نیز بیش از اندازه افزایش داده و آنها را بیش از پیش به رینگ پتروشیمی کشانده است. حال اگر قیمت های واقعی جایگزین قیمت های فعلی شود؛ هم تولیدکننده راضی خواهد شد و هم مصرف کننده. در کنار آنها هم سود اندکی نصیب دلالانی می شود که به دلیل کمبود نقدینگی مصرف کننده در این بازار فعالیت می کنند.
تا زمانی که قیمت محصولات پتروشیمی براساس ارز مبادله ای که عملا در بازار جایگاهی ندارد تعیین و سقف قیمت برای خرید در نظر گرفته شود؛ تولیدکننده خشنود نیست و ترجیح می دهد میزان عرضه خود را در بورس کالا کاهش دهد، این موضوع باز هم رانت حاصل از خرید محصولات از بورس و فروش آنها را در بازار داخل افزایش می دهد؛ چرا که مدام با کاهش عرضه ها بازار دچار عطش شده و تقاضا افزایش می یابد، اتفاقی که نهایت فاصله قیمت ها در بازار و بورس را افزایش داده و آفت بزرگ بازار پتروشیمی است.
این در حالی است که اگر قیمت ها واقعی باشد، نهایتا بسیاری از مصرف کنندگان در رینگ پتروشیمی حاضر می شوند و دلالان هم جایگاه کوچکی برای تامین مالی مصرف کنندگان خواهند داشت و از سودهایی واقعی برخوردار می شوند. تولیدکننده نیز به جای کاهش میزان عرضه ها و نگرانی از تامین مالی واحدهای پتروشیمی، تلاش می کند تا کیفیت محصول خود را نسبت به پتروشیمی های دیگر افزایش داده تا محصول بیشتری در بازار داخل به فروش برساند. اما در حال حاضر دلال بازی برروی محصولات پتروشیمی نه تنها کیفیت کالاها را افزایش نداده، بلکه بسیاری از این محصولات تنها برای انبار کردن و دست به دست گشتن در بازار تولید شده اند و محصولی با آنها تهیه نمی شود که تولیدکننده نگران کیفیت آن باشد.
از سوی دیگر بسیاری از مجتمع های پتروشیمی باید با مصرف کننده واقعی خود در ارتباط تنگاتنگ باشند و بتوانند با یکدیگر تعامل کنند، اتفاقی که در بورس کالا عملا به خاظر حضور دلالان رخ نمی دهد. شاید اگر قانون فروش محصولات تنها در بورس نبود، بسیاری از این مجتمع ها می توانستند با مصرف کنندگان واقعی خود قراردادهای بلندمدت بسته و در تمام ماههای سال، نوسانات چشمگیر قیمتی را لحاظ نکنند.
البته رینگ پتروشیمی همواره در این سال ها شاهد قانون های بیشماری بوده که بسیاری از آنها برای بازار این کالاها تنها دردسرساز بوده و گره ای از عرضه و فروش محصولات باز نکرده است.
