بازار نفت در معرض ریسک های ژئوپلیتیک

پتروتحلیل- افزایش تنش میان دولت مرکزی عراق و دولت خودمختار کردستان به دنبال برگزاری رفراندوم در ماه سپتامبر و نگرانی از تهدید عرضه نفت تحت تأثیر این تنش ها، منجر به صعود قیمت نفت به بالاترین سطح خود طی سه هفته اخیر شد. بدین ترتیب، در نخستین روز هفته جاری، قیمت پایانی نفت‌خام برنت در بازار ICE لندن برای تحویل در ماه دسامبر با ۶۵سنت (۱/۱درصد) افزایش، در سطح بشکه ای ۵۷/۸۲ دلار قرار گرفت. همچنین، قیمت نفت‌خام WTI در بازار نایمکس برای تحویل در ماه نوامبر نیز با ۴۲ سنت (۰/۸درصد) افزایش، در سطح بشکه ای ۵۱/۸۷ دلار تسویه شد.

ورود ارتش عراق به کرکوک در تلاش برای بازپس گیری سرحدات عراق از مبارزان کرد، منجر به کاهش سطح تولید عراق (دومین بزرگترین تولید کننده نفت اوپک) شد و این موضوع منجر به افزایش یک درصدی قیمت نفت خام برنت در روز دوشنبه شد.

به گفته تحلیل گر انرژی CHC Hedging LLC، افزایش تنش های منطقه خاورمیانه مانند مشکلات کردستان عراق و وجود عدم اطمینان در خصوص عرضه نفت ایران، منجر به افزایش قیمت ها در روز دوشنبه شد. تحلیل گران Comerzbank نیز معتقدند هم اکنون بازار نفت در معرض ریسک های ژئوپلیتیک قرار گرفته است. به عقیده Eurasia Group، کنترل دولت مرکزی عراق روی میادین نفتی و کنترل دولت کردستان روی خط لوله صادراتی، چالش هایی را برای ادامه صادرات نفت عراق ایجاد کرده است و بغداد هنوز نیاز به انعقاد قرارداد تقسیم درآمد جدیدی با اربیل و مناطق مختلف کردستان دارد. علی رغم، تأثیرات این تنش ها روی بی ثباتی قیمت های نفت، مدیر اجرایی و سرمایه گذار شرکت Sun Global Investments معتقد است با وجود افزایش تنش ها در عراق، توقف تولید و صادرات نفت به نفع هیچ یک از طرفین این چالش نیست.

کردستان عراق تولید روزانه ۳۵۰ هزار بشکه نفت خام از میادین نفتی مهم Bai Hassan و Avana عراق را به خاطر نگرانی های امنیتی موقتاَ متوقف نمود. دولت عراق اظهار داشته است که نیروهای ارتش کنترل شرکت نفتی شمال عراق را به دست گرفته و میادین نفتی به سرعت تولید خود را از سر گرفته اند. دولت کردستان عراق نیز اعلام نمود که جریان نفت‌خام در خطوط لوله صادراتی برقرار است و این دولت قصد ایجاد مانع و توقف این جریان را ندارد.

در واقع، این اقدامات موجب بی ثباتی بازار شده است؛ چرا که حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز از نفت تولیدی این منطقه مورد تهدید توقف عملیات خط لوله صادراتی عراق (نقشه ۱) به دستور دولت بغداد است. شایان ذکر است که دولت کردستان اپراتور این خط لوله است. عامل دیگری که موجب تقویت قیمت نفت است، نگرانی های جدید در خصوص اعمال تحریم علیه ایران توسط آمریکاست.

کنگره آمریکا هم اکنون ۶۰ روز فرصت برای تصمیم گیری در خصوص وضع تحریم های جدید اقتصادی علیه ایران دارد. عنصر اثر گذار دیگر بر قیمت نفت، کاهش دکل های حفاری آمریکا و انفجار شبانه در یکی از دکل های نفتی لوئیزیاناست. 
افزایش روند مصرف نفت، مخصوصاً در چین که به باور تحلیل گران این کشور در نیمه دوم سال جاری نرخ رشد اقتصادی معادل ۷ درصد را تجربه خواهد کرد، عامل دیگر تقویت کننده بازار نفت است. داده های واردات چین روز جمعه حاکی از آن بود که جهشی در بازار انرژی اتفاق افتاده است. به گفته منابع مطلع، چین قصد دارد ۵ درصد از سهام شرکت آرامکوی عربستان را مستقیماً خریداری نماید. این اقدام چین کمک بزرگی برای آرامکو که قصد عرضه سهام بزرگترین تولید کننده نفت جهان را در بازارهای بورس جهانی دارد، محسوب می شود. 
از طرفی، داده های منتشره EIA در گزارش ماهانه آن در روز دوشنبه نشان می دهد طی ماه نوامبر ۸۱ هزار بشکه در روز بر تولید نفت شیل آمریکا افزوده خواهد شد. این گزارش نشان می دهد که در سال جاری تا کنون تولید نفت شیل آمریکا هر ماه نسبت به ماه قبل افزوده شده است. این روند افزایشی تولید نفت شیل آمریکا در میان عوامل تقویت کننده بازار می‌تواند عامل بازدارنده ای در رشد قیمت های نفت باشد. چرا که با حفظ قیمت های WTI بالای ۵۰ دلار، تولید نفت شیل از اکثر میادین نفتی شیل آمریکا صرفه اقتصادی دارد و تولیدکنندگان را مجدداً برای ورود به بازار تشویق می کند.