سرمایه گذاری برروی طرح های پایین دست متانولی ها از توان دولت خارج است!

پتروتحلیل-در حالی پتروشیمی بوشهر به عنوان طرحی متانولی به بهره برداری رسید که فشارهای مسولان و مقام های محلی برای تصویب طرح های متانول و صدور مجوزهای غیرکارشناسی برای احداث این طرح ها بدون تعریف طرح های پایین دست اولفینی و پروپیلنی و MTO، MTP ایران را با ظرفیت های بالای متانول روبه رو می کند تا آنجا که به نظر می رسد یافتن مشتری برای متانول ایران سخت تر از گذشته شده است. 

حال فشار تحریم ها و بی پولی دولت و بخش خصوصی سبب شده تا بسیاری از طرح های پایین دست متانولی ها به طرح های روی کاغذ بدل شوند که اجرای آنها به دلیل نیاز به سرمایه گذاری های میلیاردی از توان دولت و بخش های خصوصی خارج است! این در حالی است که از حدود ١٠ طرح متانولی ایران تنها پتروشیمی فن آوران، واحد اسیداستیک را به عنوان طرحی در پایین دست خود دارد و مابقی طرح های متانولی هیچ گونه طرح پایین دست اولفینی یا پروپیلنی ندارند و احتمالا ایران با راه اندازی همه طرح های متانولی بیشتر از مصرف دنیا، متانول خواهد داشت!

به نظر می رسد تحریم ها بیش از پیش متانول سازهای ایرانی را برای فروش متانول تحت فشار قرار داده و یافتن مشتری را سخت تر کرده است!

با این حال اکثر متانول سازها همچنان به خرید چینی ها دلخوش هستند، از مدار خارج شدن واحدهای چینی که با ذغال سنگ فعالیت می کنند و جایگزین کردن تولید آنها به وسیله واردات متانول از ایران. به گفته کارشناسان این صنعت ظرفیت تولید متانول در دنیا ١٠٠ میلیون تن است و حدود ٨٠ میلیون تن هم تقاضا وجود دارد، از این مقدار ٥٠ میلیون تن متانول در چین مصرف می شود.

این در حالی است که ایران با افزایش ظرفیت های تولید متانول و طرح هایی مانند بوشهر که حال به بهره برداری رسیده اند، بر نرخ متانول در دنیا تاثیر گذاشته است، افزایش این طرح ها در ایران نرخ متانول را با کاهش به ١٨٠ دلار در هر تن CFR در سال ٢٠٢٠ کشانده است، نرخ متانول در سال ٢٠١٩ حدودا ٢٢٠ دلار در هر تن CFR بوده است.

اما ایران در حال حاضر دست کم ١٢ طرح متانول، دارای پیشرفت ساخت ۱۰۰ تا ۱۲ درصد دارد که ٢ طرح آن متوقف است؛ پتروشیمی کاوه ظرفیت تولید سالانه 2.310 میلیون تن، فاز اول پتروشیمی بوشهر، کیمیای پارس خاورمیانه، سبلان و دنا هر چهار طرح با جمع، ظرفیت تولید 1.650 میلیون، پتروشیمی آپادانا، دی پلیمر آرین، سیراف، فاز دوم توسعه خارگ که احتمالا تا سال 1401 راه اندازی خواهد شد. البته در حال حاضر زاگرس، خارک، فن‌آوران و مرجان ظرفیت تولید سالانه حدود 6.6 میلیون تن متانول را جمعا دارند. ٢ طرح متانول آرمان با ظرفیت 1.650 هزار تن در محدوده 22 درصد توسعه و ارگ شیمی پارسا با ظرفیت 990 هزار تن در حدود 12درصد رشد هم متوقف شده اند. با این حال پیش بینی می شود با راه اندازی ١٠ طرح متانولی در ایران تا سال ١٤٠٠، ظرفیت تولید متانول از ٢٠ میلیون تن در ایران فراتر رود و ایران به بزرگترین تولیدکننده متانول تبدیل خواهد شد البته بدون طرح های پایین دست و باید تمام تولیدات خود را صادر کنند و آنجاست که هم می تواند بر مصرف دنیا و هم بر نرخ دنیا تاثیر چشمگیری داشته باشد. البته نکته جالب توجه با وجود تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده متانول دنیا این است که ایران هنوز نمی تواند برای متانول صادراتی خود نرخ مشخصی به خریداران اعلام کند و هر هفته در انتظار اعلام نرخ نشریاتی همچون آیسیس و پلاتس می ماند! اتفاقی که نشان می دهد باوجود افزایش طرح های متانولی در ایران، اما هنوز شرکتهای متانول ساز وابسته به قیمت گذاری نشریات دیگر هستند و البته در رقابت با یکدیگر! حال این سوال مطرح می شود که پس از بهره برداری طرح های متانولی ایران و افزایش ظرفیت تولید متانول، باوجود سخت تر شدن تحریم ها، آیا حجم بالای متانول ایران که صنایع پایین دستی نیز برای آن تعریف نشده است، قادر به صادرات خواهد بود؟!